Najważniejsze wiadomości - Łotwa, kraina innowacyjności
Startując od niemal całkowicie rolniczej gospodarki Łotwa systematycznie rozbudowuje przemysł nowych technologii, a szereg innowacyjnych projektów realizowanych w tym kraju jest oznaką szybkiego postępu w dobrym kierunku. Liczne, pionierskie badania, prowadzone w tym kraju, nadzorowane są przez Uniwersytet Łotewski, który jest koordynatorem lub uczestnikiem szeregu projektów finansowanych przez UE. Jeden z nich, QCS (1), będzie miał prawdopodobnie duży wpływ na przyszłość przetwarzania danych. Projekt QCS, którego koordynatorem jest Andris Ambainis, profesor fizyki i matematyki, to trzyletnia inicjatywa, której celem jest znalezienie na trzy kluczowe pytania w dziedzinie kwantowego przetwarzania danych: jakie rodzaje problemów będzie mógł rozwiązywać komputer kwantowy potencjalnie znacznie bardziej wydajna maszyna obliczeniowa, niż jakakolwiek istniejąca obecnie? Oraz czy jest możliwe zbudowanie takiego urządzenia? "Stworzenie użytecznego komputera kwantowego to nadal melodia przyszłości, jednak badania nad jego nowatorskimi zastosowaniami stanowią ważny czynnik motywacyjny", zauważają uczestnicy projektu QCS. "Informatycy oraz matematycy analizują nowe, potencjalne zastosowania, skupiając się w szczególności na specyficznych zadaniach, które komputer kwantowy mógłby realizować w sposób znacznie bardziej wydajny, niż komputery tradycyjne". Uniwersytet Łotewski jest ponadto zaangażowany w inne dziedziny badań, które prawdopodobnie znacznie szybciej przyniosą praktyczne rezultaty. Wspólnie z łotewskim ministerstwem edukacji i nauki, instytut matematyki Uniwersytetu Łotewskiego uczestniczy w projekcie Osiris (2), którego celem jest niesienie pomocy europejskim krajom w realizacji działań na zmierzających do opracowania skoordynowanego podejścia do wielkoskalowych inwestycji w międzynarodowe badania nad infrastrukturami informacyjno-komunikacyjnymi. Poprzez zapewnianie decydentom precyzyjnego doradztwa na temat różnych rodzajów infrastruktur oraz zagadnień, które należy uwzględnić podczas ich planowania i tworzenia, projekt Osiris umożliwił usprawnienie koordynacji badań naukowych w tak zróżnicowanych dziedzinach, jak wysokowydajne przetwarzanie danych, nano-elektronika oraz Internet przyszłości. Tymczasem pod egidą projektu Geo-Seas (3), Katedra Geografii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Łotewskiego poszerza dostęp naukowców do informacji na temat europejskich środowisk morskich i wodnych. W ramach inicjatywy Geo-Seas, w której uczestniczy 30 organizacji z 17 krajów, wykorzystywane są morskie dane geologiczne i geofizyczne, a także produkty oparte na tych danych, pochodzące z państwowych badań geologicznych oraz z instytutów badawczych rozsianych po całej Europie. Dzięki powyższym pracom powstanie nowa e-infrastruktura, łącząca ze sobą zróżnicowane zasoby naukowe oraz istniejące infrastruktury, a także oferująca naukowcom łatwy dostęp do prawdziwego skarbca danych na temat środowiska, gatunków oraz geografii. "Użytkownicy będą mogli identyfikować, lokalizować oraz użytkować zharmonizowane i zgrupowane, ogólnoeuropejskie zbiory danych z dziedziny geologii i geofizyki morskiej, a także bazujące na nich produkty oferowane przez centra przetwarzania danych... Dzięki temu powstanie jednolita infrastruktura, obejmująca zarówno morskie dane geo-naukowe, jak i dane oceanograficzne", tłumaczy młodszy koordynator projektu Helen Glaves. Wraz z postępującym korzystaniem przez naukowców z tak zwanych "dużych danych", dostęp do tego rodzaju zasobów ma coraz większe znaczenie. Patrząc w przyszłość Internetu Podczas gdy celem projektu Geo-Seas jest poprawa dostępu do danych za pośrednictwem Internetu, celem innej inicjatywy, w której uczestniczą łotewscy naukowcy, jest stworzenie podwalin pod Internet Przyszłości, w obrębie którego usługi oraz informacje powinny być łatwe do wdrożenia, zawsze dostępne oraz zarządzane za pośrednictwem sieci. W ramach projektu Choreos (4) członkowie Instytutu Inżynierii Systemów Socjotechnicznych Uniwersytetu Nauk Stosowanych w Vidzeme wnoszą wkład w postaci swego doświadczenia w zakresie symulacji, w celu sprostania niektórym z największych wyzwań związanych z usługami oferowanymi w ramach Internetu Przyszłości. Celem powyższych prac jest stworzenie architektury informatycznej, która będzie wspierać zdecentralizowane rozwiązania informatyczne o "ultra-dużej skali" ('ultra-large scale' - ULS), składające się z heterogenicznych usług informatycznych. "Przykłady usług tego rodzaju można znaleźć w dziedzinach opieki zdrowotnej, energooszczędności, automatyki domowej, nawigacji samochodowej, systemach zarządzania flotami itd.", tłumaczy Hugues Vincent, kierownik projektu Choreos. "Wyobraźcie sobie Państwo, że lotnisko, na którym mieliście lądować, jest zamknięte ze względu na złą pogodę, w związku z czym Wasz samolot zostaje przekierowany do innego portu lotniczego - gdy system Choreos zostanie uruchomiony w ramach infrastruktury usług Internetu Przyszłości, powyższe zdarzenie zapoczątkuje całą serię automatycznych działań korygujących: pracownicy nowego lotniska oraz obsługa naziemna odpowiedzialna za bagaż będą gotowi na przyjęcie nowego samolotu, zostaną wydrukowane nowe karty pokładowe na loty transferowe, rezerwacje hotelowe i komunikacyjne zostaną odpowiednio zmodyfikowane itd. Powyższe usługi, cechujące się autonomicznością i dostępnością we wszystkich sieciach i na wszystkich urządzeniach do nich podłączonych, będą w większości niewidoczne dla użytkowników". Tymczasem łotewska firma Tilde, będąca jednym z wiodących, europejskich przedsiębiorstw badawczo-rozwojowych i lokalizacyjnych, specjalizująca się w mniej popularnych językach, realizuje swe prace w równie złożonej dziedzinie tłumaczeń maszynowych (automatycznych). W ramach projektu Accurat (5), koordynowanego przez firmę Tilde, naukowcy z Niemiec, Grecji, Chorwacji, Rumunii, Słowenii oraz Wielkiej Brytanii opracowują nowe narzędzia i metody, pozwalające identyfikować i analizować podobne do siebie segmenty tekstu (korpusy), zapisane w różnych parach językowych i dotyczące specyficznych dziedzin, w celu ulepszenia istniejących technologii tłumaczeń maszynowych. "Przydatność obecnych metod, bazujących na danych, jest bezpośrednio powiązana z dostępnością dużych ilości równoległych korpusów tekstu. W związku z powyższym jakość tłumaczeń, uzyskiwanych dzięki istniejącym, opartym na danych systemom tłumaczeń maszynowych radykalnie się różni - od bardzo dobrej w przypadku stosunkowo popularnych par językowych, dla których dostępne jest wiele korpusów tekstu (np. angielski i francuski), po praktycznie bezużyteczną w przypadku mniej popularnych języków i wąskich dziedzin wiedzy, dla których dostępne jest niewiele danych (np. łotewski i chorwacki)", zauważają uczestnicy projektu Accurat. Firma Tilde jest także uczestnikiem projektu TAAS (6), który ma na celu stworzenie bazującej na technologii chmur obliczeniowych platformy pozwalającej gromadzić, organizować, współdzielić oraz ponownie wykorzystywać dane terminologiczne w wielu językach, które uczestnicy projektu opisują jako jeden z najważniejszych zasobów przemysłowych, akademickich oraz społecznych. Co istotne, w ramach projektu TAAS naukowcy opracowują technologie, które obejmą wszystkie oficjalne języki UE oraz sprostają potrzebom terminologicznym zarówno ludzi, jak i maszyn. Oprogramowanie tworzone przez uczestników projektu TAAS pozwoli użytkownikom wczytywać dokumenty, z których następnie pozyskiwane będą pojęcia potencjalnie wymagające tłumaczenia. Tłumaczenia powyższych pojęć będą następnie porównywane z wewnętrznymi bazami danych, stworzonymi na podstawie baz zewnętrznych, a także eksportowane do innych baz danych, w których potrzebne będą tego rodzaju informacje. Dzięki mechanizmowi TAAS tłumacze będą mogli bazować na narzędziach informatycznych, które będą oferowały pomoc w zakresie tłumaczenia specjalistycznego słownictwa pomiędzy mniej popularnymi językami. --- Projekty opisane w niniejszym artykule uzyskały wsparcie na rzecz badań naukowych w ramach Siódmego Programu Ramowego (7PR). (1) QCS: Informatyka kwantowa ('QCS: Quantum Computer Science') (2) Osiris: Opracowywanie otwartej i trwałej strategii w zakresie infrastruktury badawczej w dziedzinie TIK ('Osiris: Towards an open and sustainable ICT research infrastructure strategy') (3) Geo-Seas: Ogólnoeuropejska infrastruktura pozwalające zarządzać morskimi i oceanicznymi danymi geologicznymi i geofizycznymi ('Geo-Seas: Pan-european infrastructure for management of marine and ocean geological and geophysical data') (4) Choreos: Wielkoskalowe choreografie w kontekście Internetu Przyszłości ('Choreos: Large Scale Choreographies for the Future Internet') (5) Accurat: Analiza i ocena porównywalnych korpusów tekstu z myślą o tłumaczeniach maszynowych w mniej popularnych kontekstach ('Accurat: Analysis and evaluation of comparable corpora for under resourced areas of machine translation') (6) TAAS: Terminologia jako usługa ('TAAS: Terminology as a Service') Odnośniki do projektów na stronie CORDIS: - 7PR na stronie CORDIS - QCS na stronie CORDIS - Osiris na stronie CORDIS - Geo-Seas na stronie CORDIS - Choreos na stronie CORDIS - Accurat na stronie CORDIS - TAAS na stronie CORDIS Pozostałe odnośniki: - strona internetowa Agendy Cyfrowej Komisji Europejskiej