Szczęśliwa gwiazda dla Serbii
Utworzone ponad sto lat temu Obserwatorium Astronomiczne w Belgradzie (AOB) należy do najstarszych jednostek badawczych w Serbii. Ośrodek specjalizuje się w szczególności w badaniach teoretycznych nad obiektami astronomicznymi, takimi jak galaktyki, aktywne jądra gwiazd, gwiazdy podwójne i mniejsze planety, a 24 jego głównych naukowców bierze udział w licznych krajowych projektach badawczych, co wyróżnia AOB na tle innych instytutów astronomicznych. Aby zapewnić sobie udział w międzynarodowych inicjatywach naukowych, AOB starało się podnieść swój potencjał badawczy dzięki pozyskaniu nowych pracowników i sprzętu. Przy wsparciu ze środków unijnych zainicjowano projekt BELISSIMA (Belgrade initiative for space science, instrumentation and modelling in astrophysics), aby nawiązać współpracę z innymi instytutami w całej Europie. Podczas 6 lat trwania projektu zatrudniono 3 doświadczonych, zagranicznych badaczy, a wielu naukowców z AOB przeszło szkolenia z zakresu nowych technik obserwacyjnych. Ponadto przygotowano się do zakupu zautomatyzowanego teleskopu Milankovica wraz z nowoczesną aparaturą optyczną i technologią elektroniczną. Wyposażony w główne zwierciadło o średnicy 1,40 m i nazwany na cześć słynnego serbskiego astronoma Milutina Milankovica teleskop został zamontowany na górze Vidojevica w 2016 roku. Wcześniej, przed realizacją projektu BELISSIMA, naukowcy z AOB pracowali na 60-centymetrowym teleskopie zakupionym ze środków Ministerstwa Edukacji, Nauki i Rozwoju Technologicznego Republiki Serbii. Projekt BELISSIMA miał zakończyć się w czerwcu 2015 r., lecz jego realizacja została przedłużona o rok do czasu finalizacji zakupu nowego zautomatyzowanego teleskopu. Oczekuje się, że instalacja teleskopu Milankovic przygotuje grunt pod przyszłe członkostwo AOB w Sieci Koordynacji Technik Optycznych w Podczerwieni (OPTICON), unijnym konsorcjum obserwatoriów i organizacji zajmujących się ich obsługą. Członkostwo w OPTICON ułatwi AOB udział w nowoczesnych badaniach astronomicznych we współpracy z najbardziej renomowanymi ośrodkami europejskimi. Co więcej, ustanowienie trwałego partnerstwa z centrami doskonałości w dziedzinie badań astronomicznych podniesie profil AOB oraz przywróci Serbii pozycję kraju posiadającego konkurencyjne obserwatoria astronomiczne. Osiągnięcia projektu BELISSIMA zaprezentowano w serii 6 filmów dostępnych w internecie.
Słowa kluczowe
Badania astronomiczne, Obserwatorium Astronomiczne w Belgradzie, Serbia, BELISSIMA, techniki obserwacyjne, teleskop Milankovica
