Innowacje w dziedzinie rolnictwa afrykańskiego
Innowacyjność, zwłaszcza w rolnictwie, coraz częściej uznawana jest za priorytet polityczny. Mimo to konwencjonalne podejścia do pielęgnowania często okazują się nieskuteczne, a w przypadku rolnictwa afrykańskiego ani kierunek postępowania w ramach polityki, ani realizacja praktyczna nie są zogniskowane. W finansowanym przez UE projekcie "Joint learning about innovation systems in African agriculture" (JOLISAA) przyjrzano się tym kwestiom, mając w perspektywie wprowadzenie pewnych udoskonaleń. Celem była ocena metod wykorzystania i umocnienia kreatywnych zasobów drobnych producentów rolniczych, i połączenia ich w celu zwiększenia bezpieczeństwa żywnościowego w Afryce i ograniczenia ubóstwa. Dalsze założenia obejmowały: analizę przypadków afrykańskich innowacji w dziedzinie rolnictwa, umocnienie wymiany i rozpowszechniania wyników. Składające się z 7 członków konsorcjum zaangażowało po 1 partnerze z Beninu, Kenii i RPA i działało przez 18 miesięcy do lipca 2013 r. Partnerzy projektu w pierwszej kolejności połączyli oceny 56 przypadków afrykańskich doświadczeń w zakresie innowacji w dziedzinie rolnictwa w 3 lokalizacjach. Do dalszej oceny za pośrednictwem wywiadów i dyskusji wybrano 13 przypadków. Zespół rozważył także kontekst i mechanizmy niezbędne do przyjęcia podejścia umożliwiającego działanie. Odkrycia wskazały na liczne bodźce wyzwalające i czynniki pobudzające do innowacji. W przypadku zainteresowanych stron zewnętrznych, główne bodźce obejmowały prawdopodobieństwo znalezienia rozwiązań technologicznych w połączeniu z dostępnością finansowania. Dla ludności lokalnej liczył się dostęp do rynków. Badania dowiodły, że rynki są bardzo zróżnicowane i trudno dostępne dla ubogich. Odkryto także, że innowacje zwykle ewoluowały z technologicznego punktu startowego do bardziej zorganizowanej lub zinstytucjonalizowanej postaci. W badaniu zaobserwowano trudność w określaniu właściwego momentu interwencji oraz trudność zachowania innowacyjności pochodzących z projektów zainicjowanych zewnętrznie. W projekcie JOLISAA stwierdzono, że innowacyjność to raczej nieustannie ewoluujący związek drobnych kroków, nie zaś wynik zaplanowanego odgórnego podejścia. Dlatego najskuteczniejsze podejścia okazują się elastyczne i otwarte, a przy tym angażują na dłużej lokalne zainteresowane strony. W badaniu pokazano, że w rezultacie zainteresowane strony przejmują nadzór nad procesem. W projekcie ustalono ogólne zasady oddziałujące na afrykańskie innowacje w dziedzinie rolnictwa. Na podstawie odkryć zalecono przyjęcie efektywnych środków zachęcających do realizacji procesu i angażujących zainteresowane strony.
Słowa kluczowe
Innowacje, rolnictwo afrykańskie, rolnictwo, dostęp do rynku, systemy innowacji