Badanie substancji chemicznych bez udziału zwierząt
Ustalanie zagrożeń związanych z substancjami chemicznymi oraz ocena ich potencjału w zakresie toksyczności ma kluczowe znaczenie dla ochrony ludzkiego zdrowia. Proces ten opiera się zazwyczaj na serii badań toksyczności przeprowadzanych z udziałem zwierząt doświadczalnych. Jednak rozwój gospodarczy i naukowy oraz poszanowanie zasad etyki skłoniły środowisko naukowe do poszukiwania metod alternatywnych wobec eksperymentów na zwierzętach. Kluczową rolę w tej kwestii odegrało ustawodawstwo europejskie, które w związku z uchwalonym w 2009 roku zakazem testowania składników kosmetycznych na zwierzętach wymaga stosowania alternatywnych rozwiązań. W finansowaną ze środków UE inicjatywę o nazwie SEURAT-1(odnośnik otworzy się w nowym oknie), która objęła swym zasięgiem sześć projektów badawczych, zaangażowało się ponad 70 europejskich uniwersytetów, publicznych instytutów badawczych i prywatnych przedsiębiorstw. Jej głównym celem było opracowanie długoterminowej strategii badań, która zakłada stosowanie innowacyjnych metod bez doświadczeń na zwierzętach, umożliwiając tym samym ocenę toksyczności dla człowieka w oparciu o szlaki dystrybucji. Projekt COACH(odnośnik otworzy się w nowym oknie) (Coordination of projects on new approaches to replace current repeated dose systemic toxicity testing of cosmetics and chemicals) pełnił funkcję głównego sekretariatu naukowego inicjatywy SEURAT-1. Jego uczestnicy odpowiadali za organizację współpracy i prowadzonych działań, a sam projekt stał się głównym punktem obsługi dla wszystkich podmiotów zainteresowanych, w tym organizacji finansujących. Ułatwił on również wymianę informacji i monitorował postępy w zakresie realizacji celów SEURAT-1. Co więcej, w ramach projektu COACH upowszechniono osiągnięcia inicjatywy SEURAT-1, a grupom reprezentującym zainteresowane strony (włączając w to podmioty przemysłowe, ośrodki akademickie oraz osoby odpowiedzialne za kreowanie polityki badawczej) zaproponowano przyszłe kierunki rozwoju strategicznych badań. Aby zrealizować założone cele, uczestnicy projektu organizowali coroczne warsztaty, publikowali raporty(odnośnik otworzy się w nowym oknie) roczne oraz udzielali mediom informacji o znaczeniu nowych metod badania toksyczności bez testów na zwierzętach. Na szczeblu klastra SEURAT-1 (zawierającego sześć projektów badawczych objętych działaniami koordynacyjnymi i wspierającymi w ramach projektu COACH) opracowano nowe narzędzia i techniki toksykologii prognostycznej o istotnym znaczeniu dla regulacyjnego procesu decyzyjnego. Bogate portfolio najnowocześniejszych narzędzi obliczeniowych oraz rozwiązań in vitro stanowi fundament, który ma wzmocnić rolę badań bez udziału zwierząt w ramach procedury oceny bezpieczeństwa. Założenia te realizowane są w obrębie prowadzonego na szeroką skalę projektu EU-ToxRisk, który finansowany jest z programu Komisji Europejskiej o nazwie Horyzont 2020. Projekt ten idzie w ślady inicjatywy SEURAT-1, a w bardziej ogólnym ujęciu wpisuje się w europejskie wysiłki badawcze na rzecz metod alternatywnych. Ponadto ramy inicjatywy SEURAT-1 dostarczyły planów dotyczących wdrażania strategii w innych dziedzinach z zakresu chemii, toksykologii i prawa.