Duży "bonus" dla wspólnych badań dotyczących Bałtyku
Bałtyk, otoczony przez dziewięć państw, z których osiem należy do UE, to potężny akwen, w którego dorzeczu mieszka 85 mln ludzi. Poziom zasolenia Bałtyku jest znacznie niższy w porównaniu do innych mórz, dzięki czemu może on poszczycić się wyjątkowymi ekosystemami i pełnić funkcję kanału wymiany handlowej i informacyjnej wśród otaczających go krajów. Na tym żyznym gruncie krajowe instytucje finansujące współpracują z finansowanym ze środków UE programem BONUS, którego zadaniem jest umacnianie wspólnych, interdyscyplinarnych projektów badawczych i tworzenie rozwiązań technicznych w krajach bałtyckich, zgodnie z tematami naukowymi zdefiniowanymi w strategicznym planie badań. Strategiczny plan badań (SRA) BONUS, który potrwa do 2017 r., ma zachęcać do realizacji wspólnych projektów UE dotyczących Morza Bałtyckiego w temacie badań środowiskowych, ekosystemów morskich, łowisk, zrównoważonego rozwoju i kształtowania polityki. Jest on realizowany wraz z innymi założeniami planu działań na rzecz Morza Bałtyckiego HELCOM oraz europejskiej polityki morskiej i dyrektywy ramowej w sprawie strategii morskiej, umacniających europejską przestrzenią badawczą (EPB) w regionie. Wśród głównych dotychczasowych osiągnięć projektu znalazła się konsolidacja najważniejszych finansujących agencji badawczych w dziewięciu państwach Morza Bałtyckiego oraz utworzenie ram obejmujących wspólnie finansowany program badawczy, wraz ze wspólnymi zasadami i dostępem do infrastruktury. W 2008 r. w ramach inicjatywy ogłoszono także zaproszenie do składania wniosków do udziału w projekcie BONUS+, którego zadaniem było przetestowanie mechanizmów współpracy między krajowymi instytucjami finansującymi w latach 2009–2011. Swoje propozycje nadesłało ponad 100 instytutów badawczych i uczelni wyższych. Dzięki projektowi BONUS+ powstało wiele sugestii i modyfikacji dotyczących polityk oraz planów bałtyckich i europejskich. Umocniło to wspólne wykorzystanie infrastruktury badawczej, pozwalając na zbudowanie ważnych kontaktów i nawiązanie współpracy między krajami nadbałtyckimi. Podsumowując, zespół projektu BONUS położył podwaliny pod realizację zaproszeń do składania wniosków o udział w projektach badawczych i innowacyjnych w ciągu nadchodzących lat oraz usprawnienie współpracy wśród badaczy i przemysłu poprzez organizację warsztatów i konferencji. Projekt BONUS usprawnił już integrację badań między sektorami społeczno-ekonomicznymi a rozmaitymi grupami zainteresowanych stron. Obecnie przyczynia się on do propagowania SRA poprzez krajowe i regionalne warsztaty i wyszczególnia wiele spośród tematów programu, które są na bieżąco weryfikowane i aktualizowane w celu uwzględnienia potrzeb społecznych i politycznych ludności. Oczekuje się, że projekt BONUS zwiększy stosowalność badań systemowych nad Morzem Bałtyckim w realnych rozwiązaniach, a także posłuży za bazę wiedzy w świadomym kształtowaniu polityki. Rozwijający się świat i nieuchronnie postępujące zmiany klimatu z pewnością będą wywierać presję na to, by ten ewoluujący system badawczo-rozwojowy poradził sobie z wyzwaniami związanymi z transportem, rolnictwem, rybołówstwem, leśnictwem i energią. Region Morza Bałtyckiego wreszcie skorzysta na wyjątkowej współpracy między specjalistami ds. środowiska, spraw społecznych i gospodarczych oraz przemysłem, by jego mieszkańcy mogli cieszyć się inteligentnym i zrównoważonym wzrostem sprzyjającym włączeniu społecznemu