Żaglowanie po zlodzonych szlakach wodnych
Finansowany ze środków UE projekt SAFEWIN ("Safety of winter navigation in dynamic ice") ma na celu opracowanie skutecznego systemu prognozowania ściskania i dynamiki lodu, który sprawdzałby się szczególnie w warunkach panujących na Bałtyku, Morzu Ochockim i u rosyjskiego wybrzeża Arktyki. Największe uszkodzenia konstrukcji statku powodowane są przez poruszającą się pokrywę lodową, kiedy na kadłub działają duże siły ściskające, które potencjalnie mogą doprowadzić do jego pęknięcia. Dlatego też potrzebne jest lepsze poznanie zachowania się statków w lodzie tego typu oraz ostrzeganie ich przed ściskającą krą. Prace projektu rozpoczęto od intensywnych obserwacji początkowo w Zatoce Finlandzkiej, a następnie w Zatoce Botnickiej. Ponadto przeprowadzono obserwacje w Zatoce Ryskiej. Z pokładów lodołamaczy i statków handlowych obserwowano ściskanie lodu na morzu oraz badano ruchy kry przy pomocy boi, obrazów satelitarnych i danych pochodzących z radarów. Partnerzy SAFEWIN przeprowadzili dwie zimowe kampanie terenowe, gromadząc m.in. pomiary ruchu, grubości i ciśnienia lodu. Udało się zidentyfikować przypadki silnej kompresji, która może poważnie szkodzić statkom. Inne prace pozwoliły na udoskonalenie modeli lodu – dodano do nich ściskanie, jako nową zmienną predykcyjną. Oprócz tego przeprowadzono pierwsze symulacje retrognostyczne, w tym sił ściskających lodu. W ramach projektu SAFEWIN powstał operacyjny system prognozowania przeznaczony do pracy w warunkach dynamicznego i wyjątkowo kompresyjnego lodu. Do elementów systemu prognozowania należy opis kompresji (wielkość i kierunek) pod względem ilości, które można zastosować do sterowania statkiem. System został włączony do IBnet, systemu rozproszonej informacji geograficznej dla lodołamaczy, i będzie służył jako narzędzie pomagające przy ich nawigacji. To może mieć znaczny wpływ na prawdopodobieństwo utknięcia statku w lodzie i przez to istotnie obniżyć ryzyko. Wykorzystanie takich prognoz i systemów pomoże statkom handlowym lepiej planować trasy pod kątem maksymalnego bezpieczeństwa, natomiast lodołamacze będą mogły określić optymalne drogi, jakie mają wytyczać dla okrętów.
Słowa kluczowe
Siła dynamiczna lodu, siła ściskająca lodu, prognozowanie, planowanie trasy, bezpieczeństwo statku, żeglowanie zimą, pokrywa lodowa, projektowanie statków, modelowanie tworzenia się morskiej pokrywy lodowej, prognozy operacyjne
