Pośrednie cele w leczeniu grypy
Właściwa wirusowi grypy zdolność mutacji jego składowych części w warunkach silnej selekcji prowadzi do powstania nowych szczepów wirusa każdego roku. Zjawisko to niweczy siłę szczepienia i leków przeciwgrypowych, sprawiając, że konieczne jest rozwijanie alternatywnych strategii leczenia. W finansowanym ze środków unijnych projekcie ANTIFLU (Innovative anti-influenza drugs excluding viral escape) naukowcy zaproponowali, by celować w czynniki komórek-nosicieli, niezbędne do przetrwania i replikacji wirusów. Powyższa strategia może przełamać ograniczenia, dotykające istniejące podejścia. Prace w ramach projektu ANTIFLU opierały się na danych pozyskanych przez partnerów konsorcjum, dotyczących pośrednich celów wymierzonych przeciwko wirusowi grypy. Podstawowym celem było wypracowanie związków wiodących, będących nośnikami leków, takich jak drobnocząsteczkowe ligandy i cząsteczki RNA o funkcji inhibitora, o skutecznym działaniu zwalczającym zakażenia grypą. Związki należało przetestować in vitro pod kątem cytotoksyczności i skuteczności w teście replikacji wirusa grypy. Wykorzystując oprogramowanie komputerowe, bazujące na strukturach 3D docelowych białek, badacze zaprojektowali nowe inhibitory. Wśród towarzyszących celów badania była ocena, w jaki sposób wspomniane inhibitory wpływają na powstawanie mutacji wirusów opornych na leczenie. Część prac projektowych poświęcona kinazom doprowadziła do ekscytującej identyfikacji kinazy CLK1 jako potencjalnie podstawowego celu, na który mają zostać ukierunkowane leki przeciwgrypowe. W pozostałym nurcie prac projektu ANTIFLU, niedotyczących kinaz, określono, że wakuolarna ATPaza jest kolejnym potencjalnym celem skutecznej terapii. Ponadto, dwa komercyjnie dostępne inhibitory oddziałujące na Exportin1 (XPO1), znane jako białka eukariotyczne, które pośredniczą w eksporcie materiałów jądrowych, przebadano pod kątem ich użyteczności klinicznej z obiecującymi wynikami. Jeśli chodzi o zbadane działania cząsteczek RNA o funkcji inhibitora, dwa enzymy wakuolarnej ATPazy celowane w RNAi spowodowały obniżenie produkcji celowanego genu w tkance nabłonka płuc u myszy przy podaniu dotchawicznym. Prace nad projektem ANTIFLU wykazały, że zakażenie grypą poddaje się skutecznemu leczeniu ukierunkowanemu przeciwko czynnikom występującym w komórkach człowieka, które oddziałują na cykl życiowy wirusa. Proponowane cele leczenia i ukierunkowane terapie stanowią obiecującą alternatywę w postępowaniu ze szczepami wirusów opornych na istniejące leki przeciwgrypowe, a zakres ich stosowania można spróbować rozszerzyć na pozostałe choroby zakaźne.
Słowa kluczowe
Grypa, projekt ANTIFLU, mutacja wirusa oporna na leczenie, CLK1, wakuolarna ATPaza
