Szpiczak mnogi i oporność na leki
Szpiczak mnogi jest uważany za nowotwór niewyleczalny lecz zaleczalny. Całkowity czas przeżycia intensywnie leczonych pacjentów poniżej 65-70 lat wynosi 8–9 lat, a czas przeżycia wolny od zdarzeń wynosi 3-4 lata. Mimo niedawnych postępów w leczeniu szpiczaka mnogiego u pacjentów zawsze wytwarza się oporność na leczenie, co powoduje postępowanie choroby. Wiedza na temat mechanizmów nawrotów i oporności szpiczaka jest ograniczona, co stanowi główną przeszkodę przy opracowywaniu strategii leczenia. Finansowany ze środków UE i rozpisany na trzy lata projekt OVER-MYR (Overcoming clinical relapse in multiple myeloma by understanding and targeting the molecular causes of drug resistance) ma na celu opracowanie strategii wykrywania mechanizmów wykształcania się oporności szpiczaka mnogiego na leczenie. Badacze skupili się na wpływie mikrośrodowiska nowotworu na wytwarzanie się oporności na lek i mechanizmach wytwarzania się oporności komórek szpiczaka mnogiego na dostępne leki. W ciągu pierwszych 18 miesięcy realizacji projektu 9 uczestników międzynarodowego konsorcjum zajmowało się rekrutowaniem pacjentów i analizą ich danych, tworzeniem linii komórek opornych na leczenie oraz opracowywaniem modeli myszy do badań in vivo nad mechanizmami oporności. Badania skupiły się na fibroblastach, komórkach śródbłonka, osteoblastach, osteoklastach i różnych typach komórek immunologicznych. Wyniki jasno wskazały, że mikrośrodowisko szpiku kostnego sprzyjało rozmnażaniu się komórek szpiczaka mnogiego i chroniło je przed lekami aktualnie stosowanymi w leczeniu. Badacze utworzyli panel komórek szpiczaka mnogiego opornych na leczenie w celu porównania z linami rodzicielskimi. Naukowcy odkryli kilka mutacji genów mających wpływ na ekspresję genów i funkcje białek. Zidentyfikowane obiekty docelowe zostały wykorzystane do badań przesiewowych bibliotek związków pod kątem aktywności związanej z lekoopornością w komórkach szpiczaka mnogiego. Kilka zidentyfikowanych potencjalnych tropów wykazywało oddziaływanie synergiczne z podawanymi lekami, potwierdzając zastosowanie kliniczne nowych kombinacji. Podsumowując, wynikiem projektu OVER-MYR była duża ilość nowych danych podstawowych dotyczących mechanizmów oporności na leki w leczeniu szpiczaka mnogiego. Zgromadzona wiedza została rozpowszechniona przez partnerów za pośrednictwem konferencji, artykułów prasowych oraz poprzez ponad 50 publikacji w naukowych czasopismach branżowych.
Słowa kluczowe
Szpiczak mnogi, oporność na leki, nowotwór, OVER-MYR, rak, mutacje genów
