Dawne antybiotyki w walce z patogenami o dużej oporności
Respiratorowe zapalenie płuc (VAP) jest jedną z najpowszechniejszych infekcji na oddziałach intensywnej opieki medycznej (OIOM). Wywołane jest przez bakterie Gram-ujemne, a w szczególności wielolekooporne bakterie Gram-ujemne (MDR-GNB). Obecnie przyjęte wytyczne zalecają stosowanie antybiotyków na bazie karbapenemu zwalczającym bakterie z grupy Pseudomonas w pierwszej linii leczenia VAP. Niestety oporność czynników etiologicznych zakażeń na antybiotyki, w szczególności na karbapenem, stanowi poważne wyzwanie dla medycyny. Problem antybiotykooporności nasila się przy jednoczesnym spowolnieniu procesu odkrywania i opracowywania nowych antybiotyków. Dlatego też zadaniem czteroletniego, finansowanego przez UE projektu MAGICBULLET(odnośnik otworzy się w nowym oknie) (Optimisation of treatment with off-patent antimicrobial agents of ventilator-associated pneumonia (VAP)) było zoptymalizowanie leczenia VAP. Naukowcy przyjrzeli się kolistynie, antybiotykowi odkrytemu ponad 60 lat temu, a następnie zarzuconemu w przypadkach innych niż zakażenia dróg oddechowych u chorych na mukowiscydozę. Coraz więcej danych wskazuje na silne działanie przeciwbakteryjne kolistyny in vitro wobec MDR-GNB, lecz nie przeprowadzono dotąd randomizowanych badań klinicznych tego antybiotyku. W projekcie MAGICBULLET uczestniczyło ponad 60 badaczy z ponad 35 różnych instytucji, w tym szpitali z Hiszpanii, Grecji i Włoch, prowadzących wspólnie badanie kliniczne. Celem było porównanie skuteczności i bezpieczeństwa dwóch nieopatentowanych środków przeciwbakteryjnych, kolistyny i meropenemu, oraz ustalenie złotego standardu leczenia VAP. Wyniki wyraźnie potwierdzają, że kolistyna jest antybiotykiem z wyboru w empirycznym leczeniu VAP na obszarach o dużym występowaniu MDR-GNB. Podczas badania klinicznego oceniano próbki pobrane od pacjentów pod kątem pojawienia się antybiotykooporności i swoistych mechanizmów wpływu zastosowania antybiotyków na mikrobiom. Ważną częścią projektu było też opracowanie szybkiego testu do wykrywania MDR-GNB na bazie PCR i wiarygodnych procedur określenia wrażliwości na antybiotyki. Zważywszy na ciężkie powikłania VAP, przedłużającą się hospitalizację na OIOM i zwiększoną śmiertelność, wyniki projektu mają ogromne znaczenie praktyczne dla medycyny. Ponadto jego uczestnicy uważają, że kolistyna może być podawana również w leczeniu innych poważnych zakażeń MDR-GNB u pacjentów w stanie krytycznym
Słowa kluczowe
Antybiotyki, antybiotykooporność, respiratorowe zapalenie płuc, Gram ujemne, karbapenem, kolistyna, badanie kliniczne inicjowane przez naukowców
