Kiedy człowiek stał się nowoczesny
Współczesność behawioralna odróżnia człowieka od jego niedawnych przodków i rozpoczyna się w momencie, gdy Homo sapiens zaczął korzystać ze złożonego myślenia symbolicznego, które przekładało się na działania twórcze. Takie rozumienie nowoczesności obejmuje rybołówstwo, ozdabianie swojego ciała, sztukę figuratywną, gry, muzykę, przyrządzanie potraw i grzebanie zmarłych. Ustalenie, w którym momencie to nastąpiło, wymaga interdyscyplinarnych prac, korzystających z wiedzy archeologicznej, biologicznej, geochronologicznej i chemicznej. Projekt "Marine amino acid racemisation investigation of the Mediterranean" (MAARITIME) pozwolił określić, że ten moment miał miejsce mniej więcej 160 000 lat temu, czyli wcześniej, niż poprzednio sądzono. Naukowcy analizowali resztki mięczaków znajdowane wokół Morza Śródziemnego w miejscach datowanych na środkowy plejstocen. Były to małże z rodzaju Pecten, ślimak morski Patella i małż Glycymeris. Stanowiły dla wczesnych hominidów źródło pożywienia i materiał na biżuterię. Ich resztki stanowią wiarygodne odzwierciedlenie nowoczesności. W projekcie MAARITIME korzystano ze zaktualizowanej metody datowania poprzez racemizację aminokwasów (AAR), aby analizować białka muszli. Korzystano też z nowych systemów geochronologicznych, aby dokładniej datować stanowiska z basenu Morza Śródziemnego, zwłaszcza te najistotniejsze z perspektywy ewolucji współczesnych ludzi, np. Haua Fteah Cave w Libii. Systemy chronologiczne opracowane na użytek stanowisk w Grecji, we Włoszech, Północnej Afryce i Hiszpanii wskazują, że resztki mięczaków Pecten można wiarygodnie datować nawet na 400 000 lat wstecz. Ogółem w projekcie MAARITIME z powodzeniem zintegrowano różne dyscypliny badań, zarówno w północnej i południowej Europie, aby śledzić rozwój człowieka. Jako że projekt obejmuje rozkład białek, zastosowania są bardzo różnorodne. Uzyskiwanie aminokwasowej mieszaniny enancjomerów, lustrzanych cząsteczek, jest na przykład tematem badań nad starzeniem. Zespół pracuje nad nową metodą, opartą na sygnaturach białkowych i aminokwasowych, pozwalającą identyfikować gatunki przetwarzanych muszli (stosowanych jako ozdoby). Nie da się ich identyfikować wyłącznie na podstawie morfologii, więc ta technologia zyskała już zainteresowanie konserwatorów i pracowników muzeów.
Słowa kluczowe
Człowiek, nowoczesność, myślenie symboliczne, behawioralne, mięczaki, źródło pokarmu, biżuteria, białko, systemów geochronologicznych
