Odpowiedź immunologiczna w chorobie prionowej
Choroba prionowa i inne choroby zwyrodnieniowe układu nerwowego, np. choroba Alzheimera, są wywołane błędami w fałdowaniu białek. Coraz więcej danych sugeruje, że komórki wrodzonego układu odpornościowego przyczyniają się do progresji choroby. Wyjaśnienie zależności pomiędzy układem odpornościowym a czynnikiem wywołującym zwyrodnienie układu nerwowego pomoże odkryć nowe cząsteczki docelowe dla interwencji terapeutycznych. Prace w ramach finansowanego przez UE projektu PRONEURODEG koncentrowały się na aktywacji i proliferacji mikrogleju w przebiegu chorób zwyrodnieniowych układu nerwowego. Komórkami mikrogleju są swoiste dla mózgu fagocyty, które utrzymują miejscową homeostazę poprzez wspomaganie czynności neuronów i usuwanie komórek po apoptozie. W przewlekłych chorobach zwyrodnieniowych układu nerwowego stwierdzono, że proliferacja mikrogleju zależy od jego interakcji z receptorem CSF1R i jego ligandami — CSF1 i interleukiną-34. Naukowcy korzystali z małocząsteczkowego inhibitora, aby blokować te interakcje in vivo i stwierdzili zauważalne opóźnienie w patologii i pojawianiu się objawów klinicznych choroby prionowej. Zbiegło się to z obniżeniem proliferacji mikrogleju, co skłoniło naukowców do zbadania roli tej populacji komórek w innych chorobach mózgu. Znacząca część prac projektu PRONEURODEG została poświęcona procesowi neurogenezy w chorobie prionowej. Wyznakowanie genetyczne nowo powstałych neuronów pozwoliło naukowcom dojść do wniosku, że podczas progresji choroby funkcjonalne dorosłe neurony są stale wytwarzane i integrowane z mózgiem. Te odkrycia były zgodne z obserwacjami post mortem tkanek pacjentów z odmianą choroby Creutzfeldta-Jakoba i chorobą Alzheimera. Badania wpływu odpowiedzi wrodzonego układu odpornościowego na regulację neurogenezy dorosłych wykazały, że podczas przewlekłych chorób zwyrodnieniowych układu nerwowego mikroglej hamował tworzenie neuronów. Ponadto analiza ekspresji genów pozwoliła zidentyfikować szereg wytwarzanych przez mikroglej regulatorów neurogenezy, które mogą być w przyszłości cząsteczkami docelowymi dla leków. Łącznie wyniki prac projektu PRONEURODEG pozwoliły stwierdzić, że mikroglej i układ odpornościowy odgrywają kluczową rolę w chorobach zwyrodnieniowych układu nerwowego, przyczyniając się do ich progresji. W związku z tym modulowanie aktywacji mikrogleju w ramach interwencji klinicznej mogłoby potencjalnie spowolnić lub całkowicie powstrzymać postępy choroby.
Słowa kluczowe
Choroba prionowa, choroba zwyrodnieniowa układu nerwowego, wrodzony układ odpornościowy, mikroglej, neurogeneza
