Badanie upraw zbóż
W ramach finansowanego ze środków UE projektu PHYTORES prowadzona jest identyfikacja różnych anatomicznych części euroazjatyckich upraw zbóż. Szczególną uwagą otoczone są fitolity, krzemionkowe produkty uboczne tkanki roślinnej. Nowy proces mikromorfometrii, czyli badania kształtu na poziomie mikroskopowym, ułatwił identyfikację fitolitów. Nowa metoda ma szczególne znaczenie dla archeologów. Chcą oni zidentyfikować nieżywieniowe uprawy roślin z przeznaczeniem na słomę i siano, służące w starożytności jako paliwo lub budulec. Opracowując tę metodologię naukowcy najpierw zebrali i pobrali próbki tkanki roślin z trzech różnych kontynentów. Następnie wykonano mikrozdjęcia fitolitów roślin oraz wykorzystano nowe oprogramowanie do ich pomiaru. Analiza statystyczna pomiarów pozwoliła wykryć małe różnice w rozmiarze i kształcie fitolitów. W oparciu o dane dotyczące fitolitów naukowcy mogli wykryć wcześniej niezauważone różnice w kształcie, rozmiarze i składzie komórkowym. Na przykład wyróżnili typ liścia po obecności siodłowych, krótkokomórkowych fitolitów. Ich następnym krokiem było przetestowanie tej metody na fitolitach ze stanowiska neolitycznego w Sudanie. Zastosowanie tej metodologii okazało się bardzo skuteczne. Przeprowadzone prace ujawniły wcześniej nieznany fakt — dzikie trawy i zboża hodowlane były używane w neolicie. Ta metodologia pogłębiła nasze rozumienie znaczenia gospodarczego tych nieżywieniowych upraw. Podejście to jest pierwszym krokiem na drodze ku standaryzacji mikromorfometrii. Efekty tego badania dają szerokie możliwości rozpoczęcia prac w wielu innych obszarach. Wśród dziedzin, w których można z pożytkiem wykorzystać tę metodologię, znajdują się paleoekologia, taksonomia i archeobotanika.
Słowa kluczowe
Narzędzia, technologie, uprawy, metodologie, fitolity, mikromorfometria, neolit
