Nowa terapia przeciwnowotworowa
Nowotwór złośliwy, wywołany mutacjami genetycznymi, które skutkują niekontrolowanym wzrostem komórek, w samej UE zabija 1,7 mln osób rocznie. Choć za różne nowotwory odpowiedzialnych jest wiele różnych mutacji genetycznych, główną pojedynczą przyczyną nowotworzenia jest mutacja białka supresorowego p53. Białka funkcyjne p53, znane jako stróże genomu, chronią DNA i komórki przed uszkodzeniami wywoływanymi mutacją. Dokonują tego poprzez aktywację białek, które naprawiają uszkodzone nici DNA, oraz powstrzymanie komórek od podziału, podczas gdy białka naprawcze wykonują swoje zadanie. Jeśli jednak uszkodzonego DNA nie da się naprawić, białka p53 zabijają komórki zawierające zmutowane DNA, aby zapobiec niekontrolowanemu wzrostowi i nowotworzeniu. Cząsteczka p53, aby wykonać swoje ważne zadanie, musi przybrać konkretny trójwymiarowy kształt. Mutacje, które zmieniają kształt p53 dezaktywują to białko, pozostawiają genom bez opieki, a wzrost komórek bez kontroli. Koncepcją, która stała się podstawą projektu DEVOCAT (Directed evolution of small-molecule cancer therapeutics), finansowanego ze środków UE, było opracowanie leków, które potrafią przywrócić kształt zmutowanego p53, przywracając tym samym działanie przeciwnowotworowe tego białka. Badacze stworzyli bakterie, by móc wyprodukować tysiące maleńkich cząsteczek o bardzo zróżnicowanych funkcjach i strukturach chemicznych. Następnie przystąpili do poszukiwania cząsteczek, które wiązałyby się ze zmutowanym białkiem p53, przywracając mu właściwy kształt. Po wyselekcjonowaniu obiecujących kandydatów naukowcy zbadali, czy wiązanie z p53 poprawiło stabilność i funkcję białka. Nie udało im się zademonstrować na przykładzie komórek nowotworowych, że wiązanie z tymi cząsteczkami przywróciło aktywność zmutowanego przeciwnowotworowego białka p53. Mimo to koncepcja będąca podstawą projektu DEVOCAT stanowi obiecującą alternatywę dla standardowych metod walki z rakiem.
Słowa kluczowe
Terapia przeciwnowotworowa, mutacje genetyczne, rak, p53, aktywność przeciwnowotworowa
