Uczenie się układu odpornościowego
Szczepienia polegają na nauczeniu układu odpornościowego rozróżniania patogenów, zanim będzie na nie narażony. Dzięki temu może lepiej chronić organizm przed chorobami. Jednakże niektóre choroby zakaźne, jak HIV i WZW typu C pozostają poważnym zagrożeniem dla zdrowia. Badania nad tym problemem pozwoliły zidentyfikować receptor D z grupy 2 komórek–naturalnych zabójców (NKG2D) jako ważną cząsteczkę uczestniczącą w cytotoksyczności limfocytów T CD8. Odporność komórkowa, w której uczestniczą limfocyty T CD8 pamięci, chroni przed zakażeniami i rozwojem nowotworów. Receptor NKG2D ulega ekspresji w limfocytach T pamięci i efektorowych oraz wiąże ligandy, których ekspresja ulega nasileniu w zakażonych i nowotworowych komórkach. Naukowcy z finansowanego przez UE projektu "Memory control; the role of NKG2D and the T-cell receptor in memory T cell biology" (NKG2D IN T-CELLS) zamierzali prowadzić dalsze badania nad receptorem NKG2D, aby ustalić jego rolę w powstawaniu, utrzymywaniu się i czynnościach limfocytów T CD8 pamięci. W tym celu uzyskali myszy z niedoborem receptora NKG2D i badali ich limfocyty T. Stwierdzili, że myszy te były w stanie podczas zakażenia wirusowego wygenerować prawidłową odpowiedź immunologiczną, ale mniej wydajnie tworzyły się u nich komórki pamięci. Z powodu niedoboru receptora NKG2D myszy były więc gorzej chronione przed powtórnym zakażeniem. Dalsze badania nad czynnościami limfocytów T przy niedoborze receptora NKG2D potwierdziły, że upośledzone było tworzenie pamięci immunologicznej, lecz nie samo działanie tych komórek. Badania nad mechanizmem działania receptora NKG2D pozwoliły odkryć, że pewne cząsteczki (DAP10) i cytokiny (IL-15) mogą sprzyjać powstawaniu pamięci immunologicznej. Naukowcy doszli do wniosku, że receptor NKG2D jest niezbędny do przeżycia prekursorów komórek pamięci poprzez szlak sygnałowy PI3K. Podsumowując, wyniki projektu silnie podkreślają istotność receptora NKG2D w tworzeniu pamięci immunologicznej i odporności przeciwwirusowej. Potwierdzili też zasadność korzystania z receptora NKG2D w celu nasilania cytotoksyczności limfocytów T wobec wirusów i komórek guza.
Słowa kluczowe
Odporność, patogen, NKG2D, limfocyty T CD8, pamięć, cytokina, IL-15, wirusowy, guz