Regulacja procesów neurodegeneracji
Wiele chorób ośrodkowego układu nerwowego, jak np. stwardnienie rozsiane, związanych jest z utratą ochronnej otoczki mielinowej otaczającej aksony neuronów. Taka demielinizacja uszkadza transmisję impulsów nerwowych, uniemożliwiając organizmowi odpowiednią komunikację sygnałów. W początkowych stadiach stwardnienia rozsianego obserwuje się próbę remielinizacji aksonów. Jednakże proces ten nie jest skuteczny, więc ostatecznie aksony ulegają uszkodzeniu. W ujęciu doświadczalnym, proces remielinizacji związany jest z aktywacją i różnicowaniem prekursorów oligodendrocytów. W procesie różnicowania pewne geny zostają przełączone przez wspólne działania aktywatorów transkrypcyjnych, represorów i fragmentów miRNA. Finansowany z budżetu UE projekt "The role of small RNAs in remyelination" (SRNAS REMYELINATION) skupia wysiłki wokół określenia regulatorowej roli miRNA i innych epigenetycznych regulatorów w procesach neurodegeneracji i neuroprotekcji. W tym celu przeprowadzono doświadczenie na zwierzętach transgenicznych z delecją w obrębie kompleksu Dicer lub DGCR8 — dwóch kluczowych molekuł odpowiedzialnych za proces dojrzewania małych RNA (sRNA). Zaobserwowano, że białko DGCR8, które jest niezbędne dla prawidłowego przetwarzania miRNA, było pomocne w utrzymaniu funkcjonalności sieci neuronalnej. U myszy pozbawionych tego białka rozwinęła się neuropatologia objawami zbliżona do choroby Parkinsona, co związane było z nienaturalnymi złożami mielinowymi i degeneracją aksonów w obrębie istoty białej rdzenia kręgowego. Odkrycia te wraz z podobnymi badaniami nad procesem demielinizacji skłoniły badaczy do ukierunkowania prac na identyfikację cząstek miRNA i ich celów odpowiedzialnych za taki fenotyp. W połączeniu z badaniami nad zaburzeniami ścieżek sygnałowych, projekt SRNAS REMYELINATION ma na celu uzyskanie informacji na temat procesu demielinizacji oraz identyfikację cząstek o charakterze neuroprotekcyjnym.
Słowa kluczowe
Neurodegeneracja, mielinizacja, centralny układ nerwowy, osłonka mielinowa, aksony neuronalne, remielinizacja, małe RNA, sRNA, miRNA, neuroprotekcja, kompleks Dicer, DGCR8, degeneracja aksonalna, ścieżki sygnałowe
