Wzajemna zależność żelaza i środowiska
Metalurgia, a zwłaszcza produkcja żelaza, miała głęboki wpływ na społeczeństwo ludzkie i rozwój technologiczny. Praktyka metalurgii jest jednak kojarzona z poważnymi negatywnymi skutkami dla ekosystemów, przede wszystkim lasów. Mimo świadomości tak wysokich kosztów ekologicznych, niewiele zrobiono, by ilościowo określić wpływ produkcji żelaza na naszą planetę. Finansowany przez UE projekt "Impacts of metallurgy: Iron production and the environment in the Pare Mountains, Tanzania" (ENVIRON) powstał, aby zbadać skutki ekologiczne dawnej produkcji żelaza w dawnym obszarze wytwórczym w północnej Tanzanii. Zespół projektu ENVIRON w pierwszej kolejności przeszedł szkolenie w zakresie technik analitycznych odnoszących się do projektu — głównie zaawansowanych metod metalograficznych i petrograficznych. Następnie przeprowadzono rozległe badania terenowe w górach Pare, opierając się na rezultatach poprzedniego finansowanego przez UE projektu na temat ekologii historycznej wschodniej Afryki (Historical Ecology of East African Landscapes, HEEAL). Do prac wykopaliskowych wytypowano trzy lokalizacje, a z każdej z nich pobrano próbki archeologiczne. Badacze jednocześnie przeprowadzili ankietę z kilkoma członkami lokalnych klanów wciąż zajmujących się kuciem ręcznym. Obecnie w kilku placówkach odbywa się analiza próbek i datowanie radiowęglowe. Uczestnicy projektu ENVIRON ustalili, że dwie z lokalizacji były aktywne od XI do XIII wieku n.e. natomiast trzecią uruchomiono później w drugim tysiącleciu n.e. Na podstawie wyników, a także wszechstronnego przeglądu piśmiennictwa, naukowcy sporządzają raport dotyczący przemysłu żelaznego w tym obszarze na przestrzeni ponad 1000 lat. Dostarczy on informacji niezbędnych do modelowania wpływu produkcji żelaza na środowisko gór Pare, a na zasadzie rozszerzenia, na inne środowiska globalne.
Słowa kluczowe
Środowisko, produkcja żelaza, ekosystemy, metalurgia, Tanzania
