Technologia wspomagająca śledzenie chorób
Pozytonowa tomografia emisyjna (PET) to technika obrazowania, w której wykorzystuje się specjalną kamerę i cząstkę "znacznikową" do wizualizacji narządów i szukania oznak choroby. Znacznik przygotowuje się poprzez przymocowanie atomu radioaktywnego, najczęściej fluoru-18 (18F), do cząsteczki używanej przez organizm (np. glukozy) w celu stworzenia radionuklidu. 18F ma dość niską trwałość, po upływie 110 minut dochodzi bowiem do zaniku połowy jego atomów. To oznacza, że radionuklid należy wstrzyknąć do ciała natychmiast po jego wykonaniu. Ponadto 18F ma obecnie pewne ograniczenia, które umożliwiają znakowanie jedynie małych i niezłożonych cząsteczek, takich jak glukoza. Aby rozszerzyć zastosowanie technologii PET o cząstki bardziej złożone i o większym potencjale biomedycznym, naukowcy opracowali nowe radioaktywne znaczniki, dzięki wsparciu ze środków UE w ramach projektu FLUOPET (Late stage fluorination for positron emission tomography applications). Aby dokonać fluorowania bardziej złożonych cząsteczek, badacze oparli się na najnowszych postępach w tej dziedzinie, posługując się 19F, najtrwalszą i najpowszechniej występującą formą fluoru. Postanowili przystosować metody chemiczne stworzone dla 19F do wersji 18F wykorzystywanej w obrazowaniu metodą PET. Wcześniej jednak opracowali protokoły służące do fluorowania złożonych cząstek, takich jak receptory komórek nerwowych, do obrazowania mózgu przy pomocy standardowego atomu 19F. Podczas tych eksperymentów naukowcy stworzyli ciecz zawierającą fluor, tj. formę bardziej użyteczną niż powszechnie stosowana forma gazowa. Ten zgłoszony do opatentowania wynalazek umożliwi chemikom znacznie łatwiejsze przygotowywanie związków fluorowanych. Przed zakończeniem projektu zespół FLUOPET stworzył dwa nowe znaczniki PET do obrazowania białek i receptory zaangażowane w choroby nowotworowe i zaburzenia zwyrodnieniowe układu nerwowego. Prace te przyczynią się do znacznego zwiększenia możliwości skutecznej już nieinwazyjnej metody diagnozowania oraz monitorowania ważnych chorób.
Słowa kluczowe
Choroby, obrazowanie, pozytonowa tomografia emisyjna, znacznik, fluor-18, radionuklid
