Patologiczne szlaki w chorobie Parkinsona
Choroby zwyrodnieniowe OUN stanowią główny problem zdrowotny Europejczyków, szczególnie w sytuacji starzenia się społeczeństw. Alfa-synukleina (ASN) to presynaptyczne białko neuronalne o nie do końca poznanej funkcji, które w fizjologicznych warunkach jest monomerem bez wyraźnej struktury natywnej. W chorobie Parkinsona (chP), ASN ulega agregacji i koncentracji w postaci ciałek Lewy'ego, co jest cechą charakterystyczną chP. Uważa się, że toksyczność ASN obserwowana w chP jest wynikiem zdolności tego białka do tworzenia oligomerów i agregacji. Na modelach komórkowych i zwierzęcych patologii ASN odtworzono chP u ludzi, wykazując neuronalną i neurologiczną dysfunkcję. W dziedzicznej chP, gen kodujący ASN wykazuje mutacje punktowe i multiplikacje, co wskazuje, że nadmiar ASN typu dzikiego również prowadzi do chP. Stąd też uważa się, że modyfikacja agregacji ASN powinna przynieść dobre efekty w chP. Projekt "Academic-industrial training network on alpha-synuclein-related brain diseases" (NEURASYNC), finansowany ze środków UE, miał na celu połączyć siły biologów, specjalistów od ASN. Głównym celem projektu było zdobycie nowej wiedzy w tym obszarze nauki oraz stworzenie nowych rozwiązań dla pacjentów cierpiących na synukleinopatie. Znaczna część prac naukowców poświęcona była na szkolenie naukowe i uzupełniające nowych badaczy tak, aby mogli oni kontynuować pracę w tym obszarze. Naukowcy określili strukturę ASN i wykazali, że wiąże się z lipoproteinami wysokiej gęstości (HDL) i w ten sposób jest transportowana przez barierę krew-mózg. Te ustalenia sugerują, że ASN powiązana z lipidami może być wykorzystana jako biomarker chP. Chociaż agregacja ASN jest ściśle powiązana z chP, nie ma jednoznacznych dowodów jej mechanizmu działania. Aby pozyskać więcej informacji mechanistycznych, konsorcjum opracowało różne modele ASN u gryzoni z nadekspresją białka ludzkiego. Analiza funkcjonalna wskazuje, że gatunki ASN powodują osłabienie funkcji kognitywnych poprzez uszkodzenie neurotransmisji i plastyczności synaptycznej. Co się zaś tyczy terapii, naukowcy rozpoznali cele terapeutyczne, tj. cząsteczki o działaniu neuroochronnym oraz modulatory toksyczności ASN. Wszystkie te ustalenia łącznie wytyczają szlaki dla nowych leków stosowanych w leczeniu chP i innych chorób zwyrodnieniowych OUN.
Słowa kluczowe
Choroba Parkinsona, choroby zwyrodnieniowe ośrodkowego układu nerwowego, alfa-synukleina, choroby mózgu
