Regulacja prawidłowej hematopoezy a nowotworzenie
Jak w większości tkanek, homeostazę utrzymuje kierowane różnicowanie się małych subpopulacji komórek macierzystych, cechujących się pluripotencją. Są to hematopoetyczne komórki macierzyste (HSC). Regulacja tych procesów zachodzi na poziomie genetycznym, z udziałem czynników transkrypcyjnych, które przyczyniają się do postępów w kierunku uzyskania określonego typu komórki, oraz epigenetycznym, gdy powstaje pamięć komórkowa i ustala się ostatecznie los komórki. Niemożność utrzymania homeostazy i funkcji regeneracyjnych skutkuje licznymi chorobami nowotworowymi krwi, w tym zespołami mielodysplastycznymi, chłoniakami i białaczkami. Celem finansowanego przez UE projektu HEM_ID(odnośnik otworzy się w nowym oknie) (Hematopoietic cell identity: genetic and epigenetic regulation in normal and malignant hematopoiesis) było zbadanie mechanizmów molekularnych prawidłowej hematopoezy i powstawania nowotworów poprzez identyfikację nowych szlaków genetycznych i epigenetycznych. Konsorcjum przyjęło podejście integracyjne i nawiązało współpracę z 13 różnymi zespołami badawczymi z całej Europy o interdyscyplinarnej wiedzy eksperckiej, od badań podstawowych do zastosowań klinicznych. Badacze zoptymalizowali protokoły wysokoprzepustowej transfekcji i badań przesiewowych fenotypu komórek erytroleukemicznych u człowieka oraz zastosowali szereg narzędzi bioinformatycznych do analizy dużych zestawach danych. Te działania umożliwiły identyfikację sieci molekularnych obejmujących różne czynniki transkrypcyjne, w tym Sox6 w erytropoezie oraz czynniki z rodziny Ikaros w HSC, limfocytach T i ostrej białaczce limfoblastycznej. Położono szczególny nacisk na dynamikę molekularną wiązania czynników transkrypcyjnych do chromatyny i modulowania jej struktury. Podsumowując, prowadzone w ramach projektu HEM_ID prace nad hematopoezą prawidłową i nowotworową pomogły odcyfrować szlaki molekularne i epigenetyczne czynniki modyfikujące, które kierują prawidłową samoodnową HSC. Ta wiedza może posłużyć jako podstawa do wyjaśnienia patogenezy białaczek, a w dalszej perspektywie do opracowania celowanych terapii.
