Nowe biomarkery stanów zapalnych
Przewlekłe choroby zapalne nie zawsze wynikają z autoagresji i występowania przeciwciał autoreaktywnych. Takie seroujemne typy chorób stawów często wiążą się z objawami ze strony innych układów, np. tkanki nabłonkowej skóry i jelita. Coraz więcej danych wskazuje na rolę odporności wrodzonej i czynników środowiskowych w rozwoju choroby u osób o podatności genetycznej. Istnieje wiele różnych mechanizmów efektorowych, takich jak cytokiny i wzorce molekularne uszkodzenia tkanki (DAMP), które przyczyniają się do utrzymującego się stanu zapalnego po początkowej aktywacji odporności wrodzonej i nabytej. Rozpoznanie choroby i opieka nad pacjentem są niezwykle trudne; wymagają innowacyjnych narzędzi i biomarkerów. W zawiązku z tym zainicjowano finansowany przez UE projekt MIAMI (Monitoring innate immunity in arthritis and mucosal inflammation), aby uzyskać skuteczniejsze narzędzia rozpoznawania i odkryć nowe cele farmaceutyków, co znacząco polepszyłoby możliwości opieki nad pacjentami z seroujemnym zapaleniem stawów. Prace koncentrowały się na uderzeniu terapeutykami w białka S100, prozapalne molekuły z rodziny DAMP, aby leczyć przewlekłe choroby zapalne jelita i stawów. Do głównych wyników projektu należy ustalenie, że S100-DAMP przyczyniają się do rozwoju choroby w różnych modelach seroujemnego zapalenia stawów i ostrego zapalenia jelita u zwierząt. Dodatkowo te molekuły okazały się wiarygodnymi biomarkerami surowicy myszy do oceny ilościowej miejscowego nasilenia choroby. Jako że dokładny mechanizm działania tych molekuł pozostaje nieznany, wymagane są dalsze badania nad ich biologią w różnych stanach chorobowych. Badacze określili poziomy graniczne S100 i odkryli, że swoiste dla fagocytów białka S100 mogą znaleźć zastosowanie w przewidywaniu przebiegu miejscowego zapalenia. Aby ułatwić wczesne rozpoznanie przewlekłego zapalenia stawów i jelita, zdefiniowano wzorce odpowiedzi wrodzonego układu odpornościowego w stawach i jelicie poprzez szeroko zakrojoną analizę cytokin, transkryptomu i proteomu. Projekt MIAMI dostarczył fundamentalnej wiedzy na temat seroujemnych chorób zapalnych, a przełomowe badania prowadzone w jego ramach przełożyły się na opracowanie opatentowanych, łatwych w użyciu testów do stosowania w punkcie opieki medycznej.
Słowa kluczowe
Zapalenie stawów, DAMP, biomarker, MIAMI, S100
