Genetycznie modyfikowane śliwy w Europie
Szarka śliw (PPV) powoduje poważne choroby śliw i innych owocowych drzew pestkowych w całej Europie, a ostatnio także w obu Amerykach. Choroba przenoszona jest przez mszyce, które przemierzają duże odległości, przenosząc zainfekowany materiał roślinny do nowych miejsc, a jedyną skuteczną metodą walki z nią jest zniszczenie wszystkich zarażonych drzew. Finansowany ze środków UE projekt INTEREST (Intercontinental and temporal research studies on transgene engineered in plums) poświęcony był charakteryzacji śliw GM jako potencjalnej odmiany odpornej na PPV. Odmiana HoneySweet posiada gen pochodzący od wirusa, który chroni roślinę dzięki nabytej odporności, podobnie jak szczepionka w przypadku zwierząt. W trwających ponad 13 lat badaniach terenowych w Czechach uczeni wykazali, że HoneySweet jest wysoce odporna na PPV i może przynieść korzyści europejskiemu rolnictwu. Dlatego też w ramach projektu INTEREST oceniono potencjał odmiany HoneySweet jako modelowego drzewa owocowego GM, w szczególności w celu rozwiania wątpliwości dotyczących wprowadzania GM do europejskiego środowiska. Aktualnie HoneySweet jest objęta deregulacją w USA. Naukowcy w pierwszej kolejności zbadali mechanizmy odporności i trwałość drzew HoneySweet hodowanych w różnych warunkach rolniczych i klimatycznych w Czechach i USA, a także w szklarniach we Francji. Przyglądano się też różnym poziom narażenia na wirusa w UE. Zbadano odporność rośliny na wirusa przy pomocy sztucznego szczepienia, polegającego na szczepieniu zainfekowanej części podatnej rośliny na wolne od wirusa kłącza. Co ważne, w tych sztucznych warunkach udało się wykryć PPV tylko w liściach znajdujących się blisko miejsca inokulacji, co dowodzi, że wirus nie przenosi się na inne tkanki. Uczestnicy projektu przyjrzeli się podstawom molekularnym odporności — wyciszaniu poprzez epigenetyczną metylację DNA. Porównanie DNA drzew HoneySweet hodowanych w USA nie wskazuje na wpływ temperatury na metylację. Jakość owoców HoneySweet i ich ilość nie pogarszała się pod wpływem zakażenia PPV, nawet gdy badacze wprowadzili inne poważne wirusy w celu zwiększenia obciążenia wirusowego. Przeprowadzone w projekcie INTEREST badania nad śliwą HoneySweet są bardzo obiecujące, jeżeli chodzi o zwiększenie odporności na działanie wirusów i bezpieczeństwo. Oprócz korzyści ekonomicznych wynikających ze zwalczenia PPV, nowa technologia powinna oznaczać także korzyści dla środowiska dzięki ograniczeniu stosowania środków owadobójczych.
Słowa kluczowe
Genetycznie modyfikowane, śliwy, Europa, szarka śliw, INTEREST, HoneySweet
