Sieć doskonałości w poszukiwaniu głównej przyczyny starzenia
Materiał genetyczny w komórkach człowieka narażony na promieniowanie ultrafioletowe pochodzące z zewnątrz oraz stres oksydacyjny z wnętrza organizmu ulega znacznemu uszkodzeniu. W wyniku tego dochodzi do nagromadzenia błędnego kodu — procesu, który może odpowiadać za wiele chorób związanych z wiekiem. Wiedza na temat takich zmian molekularnych ułatwia naukowcom opracowanie strategii leczenia w celu opóźnienia lub pokonania mechanizmów starzenia, a przez to poprawy jakości życia osób starszych. Projekt CODEAGE (The role of chronic DNA damage in ageing and age-related pathology) skupił młodych utalentowanych badaczy i ekspertów zajmujących się uszkodzeniami DNA oraz procesami starzenia w celu utworzenia sieci badawczo-szkoleniowej. "Ogromne znaczenie w zwalczaniu chorób związanych z wiekiem ma zdobycie wiedzy o mechanizmach odpowiedzialnych za proces starzenia się", mówi prof. Bjoern Schumacher, koordynator projektu i szef badań nad stabilnością DNA i starzeniem na Uniwersytecie w Kolonii. Kompleksowe podejście do złożonych procesów starzenia Uszkodzenie kodu DNA ma bardzo szerokie konsekwencje, w tym m.in. nowotwór i śmierć komórkową, odpowiedzialne za zmiany degeneracyjne. Wynikły stan zależy rodzaju, czasu i sposobu zmian molekularnych, a także od miejsca występowania błędów oraz ich częstotliwości i rozmiaru. Projekt CODEAGE zastąpił zatem wcześniejsze hipotetyczne podejście do starzenia. "Dzięki projektowi udało się stworzyć podstawy do opracowania podejścia zaczerpniętego z biologii systemowej do odpowiedzi na chroniczne uszkodzenie DNA w starzeniu", wyjaśnia prof. Schumacher. "W projekcie dąży się do integracji badań z podstawowych mechanizmów z badaniami translacyjnymi oraz zastosowaniem klinicznym". Repertuar systemów modeli genetycznych projektu CODEAGE objął drożdże, Saccharomyces cerevisiae, nicienia Caenorhabditis elegans i, posuwając się w górę drzewa ewolucyjnego, komórki myszy oraz komórki ludzkie. Opierając się na nowoczesnych technologiach, multidyscyplinarne zespoły przeprowadziły badania wszystkich poziomów, zaczynając od komórki, a kończąc na całym organizmie. Szkolenia na rzecz przyszłej technologii opóźniania skutków starzenia Priorytetem prowadzonych przyspieszonych badań, które stają się coraz bardziej specjalistyczne, jest szkolenie młodych badaczy. W sieci początkowego kształcenia (ITN) zorganizowanej w ramach projektu CODEAGE znalazło się 14 początkujących badaczy (ESR), którzy mieli pracować na zlecenie europejskich uniwersytetów oraz podmiotów sektora prywatnego zaangażowanych w kwestie DNA oraz procesów starzenia. W ramach programu rozwoju zawodowego CODEAGE każdy młody badacz miał dostęp do dwu- lub trzyosobowego komitetu doradczego. Ponadto partnerzy wymieniali informacje dotyczące opieki nad przewodem doktorskim oraz zdefiniowali dobre praktyki. Dodatkowo, jak wskazuje prof. Schumacher, "początkujący badacze skorzystali z serii kursów doskonalących uniwersalne umiejętności z zakresie publikowania obywających się w największym w Europie wydawnictwie naukowym oraz w zakresie prób klinicznych obywających się w jednej największych niemieckich klinik". Optymalna współpraca, wymiana i rozpowszechnianie wiedzy Kompleksowa strona internetowa projektu zawiera stronę prowadzoną w formie blogu, na której młodzi badacze mogą prezentować swoje profile badawcze, raporty z pracy w placówkach oraz doświadczenia kulturowe. "Co ważne, młodzi badacze korzystali z witryny oraz profilu CODEAGE na Facebooku w celu aktywnej wymiany informacji, co umożliwiło przekształcenie sieci szkoleniowej w grupę studentów komunikujących z różnych państwach członkowskich". W czasie realizacji projektu CODEAGE podjęto współpracę z inną siecią początkowego kształcenia, ADDRESS, której efektem, było zorganizowanie dwóch cyklów warsztatów, dnia otwartego oraz końcowej konferencji ITN, podczas której młodzi badacze mieli możliwość zaprezentowania swojej pracy innym uczestnikom sieci. "Już na samym początku udało nam się utworzyć silną synergię z siecią ADDRESS ITN, której wynikiem było powstanie europejskiej 'supersieci szkoleniowej'”, podkreśla prof. Schumacher. Prof. Schumacher zwraca uwagę, że w przyszłości wiele form współpracy i warsztatów zainicjowanych w tym projekcie będzie miało swoją kontynuację, a innowacyjny charakter sieci będzie długofalowo oddziaływał na szkolenia doktoranckie. "Nasza sieć połączyła głównych europejskich badaczy reprezentujących najnowsze osiągnięcia badawcze w zakresie starzenia i stabilności genomu".
Słowa kluczowe
Sieć doskonałości, starzenie, CODEAGE, uszkodzenie DNA, sieć początkowego kształcenia (ITN)
