Jak ewoluował niedźwiedź polarny
Niedźwiedź polarny, z łac. Ursus maritimus, żyje w jednym z najsroższych i najmniej przyjaznych środowisk na Ziemi. Jako że jest to główny drapieżnik Arktyki, kluczowe znaczenie ma zrozumienie, w jaki sposób zmiany klimatyczne wpłyną na jego przetrwanie. Aby móc lepiej przewidzieć, jak niedźwiedzie polarne poradzą sobie z globalnym ociepleniem przez następne 50 do 100 lat, stworzono projekt POLAR BEAR GENOME (Polar bear response to global warming: Insights from shotgun sequencing of the polar bear genome), finansowany ze środków unijnych, mający na celu zbadanie reakcji tego gatunku na zmiany klimatyczne, które miały miejsce w przeszłości. Badacze przede wszystkim chcieli odkryć geny odpowiedzialne za to, że niedźwiedzie były w stanie przystosować się do ekstremalnych warunków życia w Arktyce. Tajemnica mechanizmu przetrwania niedźwiedzia polarnego kryła się w genach 80 niedźwiedzi polarnych i 10 niedźwiedzi brunatnych, które mają wspólnego przodka. Odkrycie przez badaczy, że gatunek niedźwiedzia polarnego wyodrębnił się z gatunku niedźwiedzia brunatnego niecałe 500 000 lat temu, stało się głównym tematem jednego z numerów czasopisma naukowego Cell. Rozdzielenie gatunków nastąpiło pod koniec długiego okresu ocieplenia klimatu, zwanego interglacjałem lub okresem międzylodowcowym. Badacze są zdania, że w ciągu tysięcy lat występowania wyższych temperatur zasięg terytorialny niedźwiedzi brunatnych przesunął się dalej na północ. Kiedy natomiast klimat ochłodził się, populacja niedźwiedzi na północnych terenach została odcięta. Te uwięzione na północy niedźwiedzie musiały zaadaptować się bardzo szybko do nowych warunków, tak więc z podstawowej grupy wyodrębnił się gatunek, który dziś znamy jako niedźwiedzia polarnego. Niezwykłe zmiany, które umożliwiły niedźwiedziom polarnym przetrwać wśród zamarzniętych wód Arktyki, nastąpiły w tempie i na skalę niespotykaną wśród dużych ssaków. Kluczowe dla tej ewolucji były geny, które pozwoliły niedźwiedziom polarnym przeżyć na diecie wysokotłuszczowej i wysokokalorycznej, która u innych ssaków zaowocowałaby problemami kardiologicznymi. Znalezienie odpowiedzi na pytanie, jak niedźwiedzie polarne radzą sobie przez całe życie z podwyższonym poziomem cholesterolu, pochodzącego z mięsa fok, może pomóc naukowcom w zapobieganiu chorobom układu krążenia u ludzi. Co bardzo ważne, badając tempo przystosowywania się gatunku do nowych warunków, naukowcy będą mogli z większą precyzją przewidzieć, jak niedźwiedzie polarne i inne ssaki arktyczne zareagują na aktualne zagrożenia dla ekosystemu.
Słowa kluczowe
Niedźwiedzie polarne, zmiany klimatyczne, globalne ocieplenie klimatu, POLAR BEAR GENOME, niedźwiedzie brunatne, interglacjał
