Co decyduje o wartości krajobrazu?
Europejska wspólna polityka rolna (WPR) kładzie silny nacisk na zarządzanie krajobrazem wiejskim i działalnością związaną z rolnictwem. Pełne skutki reform WPR wprowadzonych po roku 2013 nie zostały jeszcze ocenione. Ich zbadania podjęli się uczestnicy finansowanego ze środków UE projektu CLAIM(odnośnik otworzy się w nowym oknie) (Supporting the role of the Common Agricultural Policy in landscape valorisation: Improving the knowledge base of the contribution of landscape management to the rural economy). Liczące 11 członków konsorcjum postawiło sobie za cel dostarczenie informacji potrzebnych do tworzenia efektywnej WPR, a tym samym wspierania europejskich gospodarek rolnych. W projekcie zdefiniowano osiem szczegółowych założeń mających na celu zbadanie zależności między zarządzaniem krajobrazem a sytuacją społeczno-ekonomiczną wsi, a także wsparcie tworzenia polityki i umocnienie współpracy transgranicznej. Strategia prac zakładała stworzenie ram koncepcyjnych oraz szeregu empirycznych studiów przypadków. W pierwszej kolejności przygotowano ramy stworzone we współpracy z interesariuszami. Ramy te potwierdziły istnienie luk w danych oraz wielu problemów metodologicznych. Dzięki studiom przypadków ujawniono różnorodność europejskich krajobrazów rolniczych oraz możliwości zwiększenia wartości takich krajobrazów. We wszystkich regionach zarządzanie krajobrazem było silnie powiązane z lokalnym zapotrzebowaniem na usługi krajobrazowe. Zapotrzebowanie na konkretne usługi różni się jednak w zależności od regionu. Badanie wskazało na złożoną rolę zarządzania krajobrazem wiejskim. Na ogół było ono ukierunkowane na działalność rolniczą, ale czasem także na turystykę. Użytkownicy często nie doceniają znaczenia regulacji. Stopień akceptacji różnił się również w zależności od regionu, choć użytkownicy często zgadzali się, że krajobraz jest niedoceniany. Uczestnicy projektu doszli do wniosku, że największa luka w wiedzy dotyczy oceny pośrednich skutków ekonomicznych krajobrazu. Konsorcjum ustaliło, że możliwości zwiększania wartości krajobrazu przy pomocy działań obywateli i konsumentów są w dużej mierze uzależnione od podaży żywności. Zarządzanie krajobrazem okazało się najważniejsze w kontekście rolnictwa, ale miało też wpływ na całą gospodarkę lokalną. Uczeni opracowali platformę wiedzy, na której udostępniono wyniki badań. Przeprowadzone w ramach projektu CLAIM badanie kwestii społeczno-ekonomicznych związanych z zarządzaniem europejskimi krajobrazami wiejskimi pomogło w zreformowaniu WPR. W efekcie poprawie uległy też praktyki zarządzania.
Słowa kluczowe
Krajobraz, wspólna polityka rolna, zarządzanie krajobrazem, gospodarka wiejska
