Glutaminian i sygnalizacja insuliny przyczyną zachowań kompulsywnych Według naukowców z UE poziomy glutaminianu i, co ciekawe, sygnalizacja insuliny w mózgu stanowią klucz do zrozumienia zachowań kompulsywnych u osób, u których występują zaburzenia, takie jak autyzm lub zaburzenia obsesyjno-kompulsywne. Zdrowie © pathdoc, Shutterstock Naukowcy biorący udział w unijnym projekcie TACTICS zidentyfikowali pewne mechanizmy leżące u podstaw zaburzeń kompulsywnych u dzieci i młodzieży. Ich odkrycie, że glutaminian i sygnalizacja insuliny mogą odpowiadać za te zachowania, niesie obietnicę lepszych możliwości leczenia osób cierpiących na spektrum zaburzeń autystycznych (ASD, autism spectrum disorder) oraz zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (OCD, obsessive-compulsive disorder). „W ramach projektu TACTICS zbadano różne zaburzenia kompulsywne, takie jak autyzm, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne oraz użycie substancji związanych z ADHD, zadając pytanie: czy istnieje wspólny mechanizm będący przyczyną kompulsywności jako cechy oraz czy istnieją wspólne biologiczne podstawy występowania tej cechy?” – mówi Jeffrey Glennon, zastępca koordynatora projektu i wykładowca neurobiologii kognitywnej w Centrum Medycznym Uniwersytetu Radboud w Holandii. Naukowcy uważają, że przyczyną zachowania kompulsywnego jest dysfunkcja obwodów czołowo-prążkowiowych mózgu. „Początkowo myśleliśmy, że w przypadku tych osób ma miejsce nadmierna aktywność czołowo-prążkowiowa, dlatego poziom glutaminianu, głównej substancji chemicznej o działaniu pobudzającym w mózgu, jest zbyt wysoki w tych regionach mózgu” – mówi dr Glennon. Podwyższony poziom glutaminianu Zespół zbadał najpierw sygnał glutaminianu u osób z autyzmem oraz zaburzeniami obsesyjno-kompulsywnymi u dzieci, młodzieży i osób dorosłych, aby sprawdzić, czy różni się zależnie od wieku, i potwierdził to przypuszczenie. Następnie rozpoczęto badania na ludziach, aby sprawdzić, czy memantyna – lek blokujący działanie glutaminianu, który jest często stosowany w ramach leczenia choroby Alzheimera – może zapobiegać zachowaniom kompulsywnym. Badania wciąż trwają, a ich zakończenie jest planowane na czerwiec 2018 r. „Odkryliśmy podwyższony poziom glutaminianu w korze zakrętu obręczy i prążkowiu u młodzieży mającej problemy z zachowaniami kompulsywnymi, takimi jak ASD i OCD. Odkryto również, że istnieje różnica w poziomach glutaminianu u dzieci, młodzieży i dorosłych – były różne w zależności od wieku” – mówi dr Glennon. Zaskakujący wynik Gdy badacze przystąpili do analizy genetycznej, wyniki okazały się zaskoczeniem. „Wykonaliśmy analizę dotyczącą zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych w oparciu o duże zestawy danych i zainteresował nas nie glutaminian a insulina” – mówi dr Glennon. – „Pomyśleliśmy, że coś dzieje się z sygnalizacją insuliny”. Testy na modelach zwierzęcych wykazały, że manipulowanie systemem sygnalizacji insuliny w mózgu miało również zauważalny wpływ na zachowania kompulsywne. „Wyeliminowanie głównego genu z sieci sygnalizacji insuliny powoduje powtarzalne zachowania, jak w przypadku autyzmu, lub zachowania związane ze sprawdzaniem, jak w przypadku zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych” – mówi dr Glennon. – „Powoduje również tiki głowy podobne do tych wystepujących w zespole Tourette'a”. Wydaje się to istotne, ponieważ duża część osób cierpiących na zespół Tourette'a ma również zaburzenia obsesyjno-kompulsywne i reprezentuje fenotyp kompulsywny związany z mimowolnymi ruchami. Zespół projektu TACTICS ma na celu dalsze zbadanie mechanizmów związanych z sygnalizacją insuliny. „Wydaje nam się, że to bardzo dobry trop” – mówi dr Glennon. Pozytywny wynik badań klinicznych dotyczących memantyny może utorować drogę do większych badań klinicznych, potencjalnie prowadząc w ciągu kilku lat do stworzenia w pełni licencjonowanych leków działających na glutaminian. Oznaczałoby to dobre wieści dla pacjentów i ich rodzin. Obecnie nie ma dostępnych metod leczenia podstawowych objawów autyzmu, a bieżące możliwości dla pacjentów z zaburzeniami obsesyjno-kompulsywnymi – terapia kognitywno-behawioralna lub leki typu Prozac – nie są odpowiednie dla wszystkich. „Zachowania kompulsywne pochłaniają wiele czasu i energii, a życie w stresie i niepokoju każdego dnia jest okropne, dlatego, jeśli możemy coś zrobić w celu ograniczenia kompulsywności, będzie to bardzo pomocne” – mówi dr Glennon. Słowa kluczowe TACTICS, neurobiologia, zespół nadpobudliwości, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, spektrum zaburzeń autystycznych, glutaminian, sygnalizacja insuliny
