Rozwiązanie problemu oporności grzybów na leki
Ogólnoustrojowe infekcje grzybicze są obecnie leczone głównie za pomocą czterech grup leków, z czego główną rolę odgrywają azole. Europejscy badacze znaleźli lekooporne szczepy grzybów Aspergillus (kropidlaki) oraz Candida (drożdżaki) u około 20% do 30% pacjentów. Jest to poważny problem, jako że klinicyści nie dysponują skutecznymi alternatywnymi środkami leczniczymi. Wiodące europejskie małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) oraz ośrodki akademickie połączyły siły w ramach projektu NOFUN (Novel antifungals to treat resistant organisms), aby stworzyć nowatorskie klasy środków przeciwgrzybiczych i zidentyfikować cele lecznicze, takie jak mitochondrialne pptB. Uczestnicy tego konsorcjum już wcześniej zidentyfikowali przeciwgrzybicze cząsteczki skuteczne w walce z wielolekoopornymi patogenami grzybiczymi, m.in. z rodzajów Aspergillus, Candida, Scedosporium, Fusarium i Zygomyces. Praca naukowców miała na celu walidację skuteczności przeciwgrzybiczej, jak również bezpieczeństwa tych nowych związków przeciwgrzybiczych. Odnosi się to między innymi do związków serii F6. Inny ważny aspekt tego badania obejmował określenie mechanizmu ich działania, aby stworzyć zoptymalizowane serie związków wiodących do badań przedklinicznych. Zespół opracował odpowiednie systemy modelowe na potrzeby oceny działania przeciwgrzybiczego, a także utworzył bazę danych, zawierającą dane o chemicznych środkach przeciwgrzybiczych. Udało się uzyskać szerszą wiedzę na temat zależności pomiędzy strukturą a aktywnością cząstki przeciwgrzybiczej. Wyniki badań pokazały, że przeciwgrzybicza seria F6 działa poprzez hamowanie syntezy lipidów, czyli inaczej niż dostępne na rynku leki przeciwgrzybicze. Metodą prób naukowcy zdołali określić gen, który jest celem tychże związków. Ponadto zastosowano techniki symulacji in silico, aby przewidzieć właściwości związków i ich skuteczność. Zespół znalazł też nowe czynniki transkrypcyjne związane z lekoopornością. Projekt NOFUN przyczynił się do usprawnienia metod syntezy w produkcji leków na większą skalę, a także do opracowania licznych złożonych analogów i derywatów, wpływających na gen zidentyfikowany podczas badań. Nowo zidentyfikowane farmakofory wykazywały ewidentnie skuteczniejszą aktywność przeciwgrzybiczą wobec wszystkich głównych szczepów Candida i głównych patogennych szczepów Aspergillus. Uczestnicy projektu ubiegają się o uzyskanie patentu na serię wiodących związków chemicznych NOFUN. Wprowadzenie na rynek potencjalnych kandydatów na doustny lek przeciwgrzybiczy zapewni klinicystom praktyczną metodę zwalczania lekoopornych infekcji. Taki lek nie tylko ocali ludzkie życie, lecz wzmocni również konkurencyjność uczestniczących w projekcie małych i średnich przedsiębiorstw.
