Bliższe spojrzenie na tożsamość etniczną w krajach Lewantu
Sąsiadujące ze sobą Liban i Syria (uznawane za jeden naród w epoce Imperium Osmańskiego) stanowią mozaikę religii i sekt, które decydują o bogactwie regionu, ale także przyczyniają się do napięć politycznych na Bliskim Wschodzie. Uczestnicy finansowanego ze środków UE projektu CENTERING THE MARGIN (Centering the margins: Identifications and belonging in Lebanon and Syria: 1943-1958) prześledzili ewolucję narodowych i etnicznych tożsamości w dwóch małych, peryferyjnych miejscowościach, po jednej w każdym z tych krajów. Zarówno Liban, jak i Syria znajdowały się przez kilkaset lat pod panowaniem Imperium Osmańskiego – aż do I wojny światowej. W XIX wieku znalazły się pod kontrolą Francji, by ostatecznie zyskać niepodległość w latach 40. XX wieku. Oba państwa wyróżniają się w świecie islamskim istnieniem dużych mniejszości chrześcijańskich stanowiących silny element ich tożsamości społecznej. W Libanie naukowcy objęli badaniem w przeważającej mierze chrześcijańskie miasto Zahle leżące w głębi Doliny Bekaa, analizując sposób artykułowania tożsamości przez jego mieszkańców po powstaniu państwa libańskiego. W ten sam sposób badania prowadzone były w syryjskim mieście Al-Kamiszli przy granicy tureckiej (w późniejszym czasie znacznie ucierpiało ono w wyniku zamieszek społecznych w Syrii, co zaburzyło panującą w nim równowagę). Miasto zamieszkują obecnie silne armeńskie społeczności chrześcijańskie, arabskie społeczności muzułmańskie i wspólnoty kurdyjskie. W tym kontekście uczeni porównali sposób identyfikacji tożsamości przez społeczności tych miast z jej identyfikacją przez mieszkańców stolic obu krajów, tj. Bejrutu i Damaszku. W ramach projektu przeanalizowano doświadczenia życiowe w obu państwach, interakcje między grupami ludności oraz sposób kodyfikacji przez państwo różnic etnicznych, religijnych i dotyczących sekt. Zespół sprawdził także, w jaki sposób członkowie społeczności wykorzystują te realia w walce o władzę i dominację. Założenia projektu koncentrowały się wokół identyfikacji i przynależności w jednym, szczególnym aspekcie, jaki stanowiła analiza relacji z odbywających się w obrębie danych społeczności zawodów sportowych, w których udział brali mieszkańcy niewielkich miasteczek oraz miast stołecznych Libanu i Syrii. Biorąc pod uwagę niezliczone przeoczenia i akty niesprawiedliwości ze strony dawnej władzy kolonialnej, a także masowe migracje związane z konfliktami geopolitycznymi w ostatnich latach, przeprowadzone w ramach projektu badania dostarczają ważnych informacji na temat złożonej sytuacji w regionie. W dzisiejszych czasach, gdy mniejszości na Bliskim Wschodzie są zagrożone fundamentalizmem, aktualna wiedza na temat tła historycznego tych terenów może pomóc współczesnym mocarstwom prowadzić bardziej skuteczne działania na rzecz rozwiązywania tamtejszych konfliktów.
Słowa kluczowe
Tożsamości etniczne, Lewant, problemy geopolityczne, Bliski Wschód, CENTERING THE MARGIN, fundamentalizm
