Nowy model pozwala na badanie emocjonalnych interakcji ekonomicznych
Ekonomia behawioralna odgrywa coraz istotniejszą rolę w badaniu gospodarki i kierowaniu nią. Na przykład poznanie problemów dotyczących dystrybucji dóbr może wyjaśnić, dlaczego ludzie kupują dobra w celu zwiększenia statusu społecznego. Na podobnej zasadzie preferencje dotyczące przekonań (analizowanie tego, co sądzi o nas ktoś inny) mogą wpływać na interakcje ekonomiczne między ludźmi. Preferencje te dotyczą takich emocji, jak poczucie winy czy zazdrość, mogących mieć miejsce, gdy ktoś ma inne przekonania od naszych. Jest to zjawisko występujące często w miejscu pracy. W tym kontekście, w ramach projektu NEUROCHOICE (Neural Mechanisms of Emotional Economic Interactions), finansowanego ze środków UE, opracowano model matematyczny preferencji społecznych oraz preferencji dotyczących przekonań. W oparciu o multidyscyplinarne podejście wykorzystano istotne informacje z dziedzin takich jak antropologia, ekonomia czy psychologia ewolucyjna. Model przetestowano, aby sprawdzić, czy umożliwia on dokładne obliczanie względnej siły preferencji dotyczących przekonań innych osób. Choć niektóre badania wskazują, w jaki sposób interakcje między agentami ekonomicznymi wpływają na przekonania i intencje innych, ekonomiści nie dysponują solidnymi ramami umożliwiającymi szczegółowe badanie tego zagadnienia. Dzięki projektowi ekonomiści i prawodawcy zyskali narzędzia pozwalające na badanie tego, w jaki sposób ludzie nabywają określonych preferencji dotyczących przekonań innych. Opracowano metodologię, która pomoże w prowadzeniu przyszłych badań mających na celu sprawdzenie hipotez związanych z preferencjami dotyczącymi przekonań i intencjami. Model ten umożliwił skuteczne zdefiniowanie koncepcji preferencji dotyczących przekonań, ułatwiając określenie zachowań w symulowanych sytuacjach. Jest to lepsze rozwiązanie niż aktualne modele, które wykorzystują bardziej płynne założenia dotyczące zachowań ludzi. Testy przeprowadzone przy pomocy nowego modelu ujawniły także silną skłonność osób do działania zgodnie z własnymi hipotezami dotyczącymi przekonań innych graczy. W pracach tych wykorzystano teorię gier, dzięki czemu socjolodzy i prawodawcy mogą skuteczniej przewidywać określone rodzaje zachowań ekonomicznych i opracowywać lepsze instrumenty wspierające gospodarkę. Model można wykorzystać na przykład przy opracowywaniu kontraktów przemysłowych, badaniu interakcji między partiami politycznymi czy usprawnianiu dobrowolnej współpracy. Może też on pomagać w rozwijaniu gospodarek, w których transakcje ekonomiczne pozostają pod silnym wpływem tradycyjnych stosunków społecznych a nie mechanizmów wolnorynkowych. Przy pomocy omawianego modelu możliwe będzie łatwiejsze prognozowanie zjawisk ekonomii behawioralnej i interakcji ekonomicznych związanych z emocjami.
Słowa kluczowe
Ekonomia behawioralna, obawy dotyczące dystrybucji dóbr, preferencje dotyczące przekonań, preferencje społeczne
