Sieć szkoleniowa zajmuje się walką z patogenami ryb
Hodowla ryb staje się coraz ważniejsza ze względu na przetrzebienie światowych zasobów. Występowanie niektórych patogenów, takich jak Saproleginia parisitica i Saprolegnia diclinia, zwiększyło się jednak od czasu wprowadzenia zakazu stosowania zieleni malachitowej jako środka przeciwbakteryjnego w 2002 roku. S. parasitica i S. diclinia to lęgniowce, grzybopodobne mikroorganizmy eukariotyczne, zakażające zarówno ryby, jak i ich jaja. Ogólnym celem projektu SAPRO (Sustainable approaches to reduce oomycete (Saprolegnia) infections in aquaculture), finansowanego ze środków UE, było stworzenie sieci szkoleniowej dla przyszłych badaczy, którzy zajęliby się zrównoważonymi metodami zwalczania saprolegniozy. Członkowie sieci szkoleniowej badali ekologiczne, molekularne, immunologiczne i biochemiczne czynniki związane z interakcjami między patogenem i gospodarzem, szkoląc 10 początkujących i 3 doświadczonych badaczy. Partnerzy projektu zidentyfikowali docelowe enzymy umożliwiające zwalczanie choroby i przeanalizowali skład ścian komórkowych kilku chorobotwórczych lęgniowców przy pomocy proteomiki ilościowej. Kilka spośród 1655 białek błony komórkowej wybrano do badań nad zwalczaniem choroby. W tym celu zidentyfikowano związki wpływające na wzrost S. parasitica oraz wybrano związki wpływające swoiście na docelowe białka. Powstały też nowe markery morfologiczne, które wykorzystano do zidentyfikowania gatunków i populacji. Znaleziono nowy patogenny rodzaj jaj (S. australis) i określono jego oporność na leczenie bronopolem – środkiem przeciwbakteryjnym. Ponadto badano wykorzystanie tych markerów molekularnych w dwóch studiach przypadków, w Hiszpanii oraz krajach bałtyckich. Stworzenie unikatowej kolekcji kultur Saprolegniales, opartej na 1000 próbkach, oraz banku DNA zawierającego ponad 3000 ekstraktów Saprolegnia pozwoliło na przedstawienie większości bioróżnorodności tej grupy. Dzięki temu stworzono pierwszą molekularną taksonomię, wykorzystującą molekularne robocze jednostki taksonomiczne (MOTU), umożliwiające szybszą i dokładniejszą identyfikację ważnych z ekonomicznego punktu widzenia rodzajów Saprolegnia. Badano także patologię i zakażalność gatunków Saprolegnia u ryb i jaj ryb. Prace te dostarczyły ważnych informacji na temat możliwych mechanizmów odporności na saprolegniozę, co może pozwolić na hodowanie ryb pod kątem takiej odporności. Uczeni badali też zależność między odpornością gospodarza (łososia atlantyckiego i pstrąga tęczowego) oraz zdolnością Saprolegnia do skutecznej infekcji. Naukowcy zajęli się też zarządzaniem chorobą, poszukując pożytecznych mikroorganizmów żyjących w kulturach jaj łososia, które mogłyby hamować rozwój Saprolegnia. Badaniami objęto konkretne promieniowce komensalne, w tym rodzaj Frondihabitans (Microbacteriaceae), który hamuje przyłączanie się Saprolegnia do jaj łososia. Powodzenie projektu SAPRO oznaczać będzie stworzenie skutecznych środków do walki z saprolegniozą, a być może także innymi chorobami. Film wideo na temat projektu można zobaczyć w Internecie.
Słowa kluczowe
Saprolegniosis parisitica, Saprolegniosis diclinia, akwakultura, SAPRO, lęgniowce, Saprolegniosis australis, molekularne robocze jednostki taksonomiczne, promieniowce
