Antygeny pasożytów w leczeniu cukrzycy
Cukrzyca to szereg przewlekłych zaburzeń związanych z wysokim poziomem glukozy we krwi. Wyróżnia się dwa typy cukrzycy, typ 1 — autoimmunologiczne zaburzenie powodowane przez niszczenie produkujących insulinę komórek beta trzustki oraz typ 2, powodowany przez insulinooporność. Insulinooporność jest wynikiem zapalenia tkanki tłuszczowej i zmian składu komórkowego. Istnieje coraz więcej dowodów, że zwiększenie zapadalności na cukrzycę z upływem lat wynika z czynników środowiskowych. Jednym z takich czynników może być wyplenienie zarażeń pasożytniczymi robakami (helmintami) w krajach rozwiniętych. Helminty są silnymi modulatorami układu odpornościowego gospodarza i wpływają na odpowiedzi również na inne antygeny. Naukowcy uważają, że brak zarażeń helmintami może hamować odpowiedzi związane z zapobieganiem rozwoju insulinooporności. Uczestnicy finansowanego przez UE projektu HELMINTH & DIABETES (Helminth-induced regulatory mechanisms that prevent the onset of diabetes) zbadali to zjawisko na myszach z cukrzycą typu 1 lecz bez otyłości (NOD). Celem była identyfikacja indukowanych helmintami mechanizmów regulacyjnych, chroniących przed cukrzycą. Wyniki wykazały, że zarażenie nicieniem Litomosoides sigmodontis zapobiega u tych zwierząt pojawieniu się cukrzycy typu 1. W badaniach mechanistycznych stwierdzono wpływ przeciwzapalnej cytokiny TGF-b oraz brak związku z odpowiedzią regulatorowych limfocytów T. Co istotne, naukowcy wykazali, że podawanie pochodzącego od nicieni antygenu LsAg przy jednoczesnej terapii sprzyjającej wydzielaniu insuliny w momencie pojawienia się zapalenia wysepek Langerhansa zapobiega cukrzycy u zwierząt. Takie łączone podejście zwiększyło ilość regulatorowych limfocytów T i pozwoliło na utrzymanie fizjologii oraz funkcji wysepek trzustki. Podobne wyniki zaobserwowano w przypadku myszy z indukowaną otyłością, u których antygeny nicieni poprawiły tolerancję glukozy. Co intrygujące, skład komórek tkanki tłuszczowej przypominał ten u myszy chudych, a analiza ekspresji genów potwierdziła molekularne przełączenie się na wrażliwość na insulinę. Ponadto podawanie antygenów helmintów zwiększyło wydatek energetyczny na spalanie podskórnej tkanki tłuszczowej. Zaproponowane w ramach badania HELMINTH & DIABETES terapie mają ważne kliniczne konsekwencje, jako że mogą one opóźnić pojawienie się i postępy cukrzycy oraz złagodzić powiązane z nią patologie.
Słowa kluczowe
Antygen pasożyta, cukrzyca, leczenie, insulinooporność, zakażenie helmintami, TGF-b, LsAG
