Aparat USG do wykrywania zapalenia opon mózgowych u niemowląt
W samej Europie u niemal 2,5 miliona niemowląt (poniżej jednego roku życia) występuje gorączka i zgodnie z protokołem często trzeba rozważyć zapalenie opon mózgowych jako jej przyczynę. Chociaż częstość występowania zapalenia opon mózgowych jest względnie mała, śmiertelność oraz złe rokowania w przypadku późnego rozpoznania uzasadniają wykonywanie punkcji lędźwiowych – jedynej dostępnej metody ustalenia rozpoznania. Punkcja lędźwiowa to inwazyjny, uciążliwy i czasochłonny zabieg, a wyniki są w 95 % przypadków ujemne. Podczas oczekiwania na wyniki oraz w przypadku nietolerancji punkcji lędźwiowej niemowlęta są hospitalizowane i otrzymują profilaktycznie antybiotyki z powodu podejrzenia zapalenia opon mózgowych, co dla szpitali w UE oznacza roczne koszty w wysokości 1,5 miliarda euro. Innowacyjne urządzenie Aby ograniczyć liczbę zbędnych zabiegów punkcji lędźwiowej, badacze w finansowanym przez UE projekcie NEOSONICS opracowali innowacyjne, nieinwazyjne urządzenie umożliwiające wykrycie zapalenia opon mózgowych u niemowląt. Urządzenie to wykorzystuje sondę ultradźwiękową o wysokiej rozdzielczości w celu szybkiego wykrywania i ilościowej oceny stężenia białych krwinek w płynie mózgowo-rdzeniowym znajdującym się tuż pod ciemiączkiem – miękkim obszarem na główce dziecka, gdzie kości jeszcze się nie zrosły. „Dzięki tej opatentowanej technologii chcemy uzyskać dokładne obrazy ultradźwiękowe pozwalające nam rozróżnić poszczególne komórki zawieszone w płynie otaczającym mózg i rdzeń kręgowy”, wyjaśnia koordynator projektu, założyciel i dyrektor generalny Newborn Solutions, dr Javier Jiménez. Liczba białych krwinek będzie mierzona za pomocą zwykłego naciśnięcia przycisku. Jeśli przekroczy ona jasno określony próg dla zapalenia opon mózgowych, można będzie wykonać punkcję lędźwiową w celu pobrania próbki płynu mózgowo-rdzeniowego do badań bakteriologicznych i określenia, jaki drobnoustrój wywołał infekcję. Ponadto urządzenie będzie dostarczać informacji w czasie rzeczywistym i będzie wykorzystywane do monitorowania odpowiedzi na leczenie antybiotykiem, co obecnie wykonuje się rzadko ze względu na ryzyko związane z punkcją lędźwiową. Przyszłe zastosowania urządzenia NEOSONICS Badacze dowiedli klinicznej wykonalności metody badań przesiewowych NEOSONICS w niewielkiej grupie pacjentów z zapaleniem opon mózgowych. Dr Jiménez wyjaśnia, że „wyniki okazały się na tyle obiecujące, by nadal realizować projekt, szukać funduszy i kontynuować opracowywanie i walidację technologii”. Potwierdzenie zainteresowania wdrożeniem urządzenia NEOSONICS uzyskano od łącznie 28 dużych szpitali europejskich w Niemczech, Hiszpanii, Francji, Włoszech i Wielkiej Brytanii, prywatnej firmy ubezpieczeniowej w Stanach Zjednoczonych oraz Hiszpańskiej Krajowej Rady Badawczej. Po opracowaniu prototypu w marcu 2019 r. rozpocznie się badanie dowodzące słuszności koncepcji, które będzie prowadzone w szpitalach w Madrycie i Mozambiku i ma na celu wykazać, że urządzenie nie dostarcza wyników fałszywie ujemnych. Zdaniem dr. Jiméneza „najważniejszym osiągnięciem projektu było zbudowanie systemu, który może w sposób nieinwazyjny wykryć zapalenie opon mózgowych i potencjalnie inne infekcje z niespotykaną dotąd czułością”. Obecnie badania przesiewowe powierzchownych płynów ustrojowych w kierunku innych infekcji, takich jak zapalenie stawów i zapalenie otrzewnej, również wiążą się z koniecznością wykonywania inwazyjnych zabiegów. Badacze są przekonani, że metoda NEOSONICS będzie mieć zastosowanie także w przypadku takich infekcji, co pozwoli uniknąć możliwych powikłań i niepotrzebnych kosztów związanych z inwazyjnymi punkcjami. Podsumowując, oczekuje się, że innowacyjne urządzenie do badań przesiewowych NEOSONICS zrewolucjonizuje diagnostykę zapalenia opon mózgowych i zmniejszy odsetek śmiertelności u niemowląt w krajach rozwijających się. W krajach rozwiniętych NEOSONICS ograniczy liczbę wykonywanych punkcji lędźwiowych, niepotrzebnie stosowanych antybiotyków, zmniejszy koszty i poprawi jakość opieki nad pacjentem oraz zwiększy wydolność systemu opieki zdrowotnej. Dr Jiménez ma nadzieję, że w przyszłości „NEOSONICS umożliwi pediatrom oferowanie niemowlętom szybkich, łatwych, bezbolesnych i tanich badań przesiewowych w kierunku zapalenia opon mózgowych”.
Słowa kluczowe
NEOSONICS, zapalenie opon mózgowych, niemowlę, punkcja lędźwiowa, ultradźwięki, liczba białych krwinek, infekcje, nieinwazyjne, badania przesiewowe, rozpoznanie