Trzecia Nagroda Nobla 2007 dla naukowca z Europy
Po tym, jak europejscy naukowcy zdobyli tegoroczne Nagrody Nobla w dwóch kategoriach, ogłoszono, że Nagroda Nobla w dziedzinie chemii również przypadła Europie: Badacz z Towarzystwa Maksa Plancka Gerhard Ertl został uhonorowany przez Królewską Szwedzką Akademię Nauk za "przełomowe badania w zakresie chemii powierzchni". W latach sześćdziesiątych XX wieku, kiedy chemia powierzchni znajdowała się jeszcze w powijakach, Gerhard Ertl był jedną z pierwszych osób, które dostrzegły potencjał nowych technik wywodzących się z procesów stosowanych w przemyśle półprzewodnikowym, wyjaśnił Komitet Noblowski w swoim uzasadnieniu. - Krok po kroku stworzył on metodologię dla chemii powierzchni, pokazując, jak wykorzystać różne procedury doświadczalne, by uzyskać kompletny obraz reakcji powierzchni. Chemia powierzchni zajmuje się badaniem sił i procesów zachodzących na powierzchniach cieczy i ciał stałych. Powierzchnia ciała stałego - na przykład żelaza - pochłania w takim procesie reagenty, a następnie działa jako katalizator reakcji. Chemia powierzchni "może nam pomóc w zrozumieniu tak różnych procesów, jak rdzewienie żelaza, działanie ogniw paliwowych i katalizatorów w samochodach", stwierdził Komitet. Pola zastosowań znajdują się głównie w przemyśle, np. w produkcji nawozów sztucznych oraz w przemyśle półprzewodnikowym. Lecz chemia powierzchni potrafi nawet rzucić światło na zjawisko niszczenia warstwy ozonowej. Jeśli na przykład chce się zbadać, jak zachowują się pojedyncze warstwy atomów i cząsteczek na niezwykle czystej powierzchni metalu, zasadnicze znaczenie ma uniknięcie zanieczyszczenia badanych obiektów. Stąd też chemia powierzchni wymaga wielkiej precyzji i zróżnicowanych technik doświadczalnych. - Gerhard Ertl położył podwaliny pod eksperymentalną szkołę myślenia, wskazując, w jaki sposób uzyskiwać wiarygodne wyniki w tej trudnej dziedzinie badań - zauważyło jury. - Jego badania stworzyły naukowe podstawy nowoczesnej chemii powierzchni. Profesor Ertl, który 10 października 2007 r. obchodził także swoje 71. urodziny, powiedział, że chociaż zdawał sobie sprawę, iż znalazł się w gronie nominowanych, to na wiadomość o nagrodzie zaparło mu dech w piersiach. - Na szczęście Komitet Noblowski dał mi 20 minut na pozbieranie myśli i przygotowanie się na szturm przedstawicieli prasy - powiedział. W przeciwieństwie do wcześniejszych tegorocznych laureatów Nagrody Nobla, profesor Ertl nie będzie musiał się z nikim dzielić swoją nagrodą pieniężną w wysokości 10 milionów koron szwedzkich (około 1,1 miliona euro). Gerhard Ertl urodził się w 1936 r. w Bad Cannstadt, niedaleko Stuttgartu w Niemczech. W 1965 r. uzyskał doktorat z chemii fizycznej na Politechnice w Monachium. Potem kontynuował pracę naukową na różnych uniwersytetach i w instytutach w Niemczech i USA, a następnie w 1986 r. związał się Instytutem Fritza-Habera Towarzystwa Maksa Plancka w Berlinie. Tam do 2004 r. zajmował stanowisko dyrektora Wydziału Chemii Fizycznej, a obecnie jest emerytowanym profesorem.