Kontrolowanie molekuły odpowiedzialnej za choroby wywołane nadmiernie aktywowanymi układami odpornościowymi
Badacz korzystający z unijnego dofinansowania dowiedział się więcej na temat molekuły wstrzymującej aktywację układu odpornościowego w trakcie zakażenia salmonellą. Naukowiec uważa, że molekuła ta stanowi klucz do znalezienia metod leczenia chorób tworzących nadreaktywne układy odpornościowe. Jak ustalono w ramach projektu SupaSteD, w przypadku zakażenia salmonellą molekuła SteD może zapobiec aktywacji limfocytów Th1, które stymulują układ odpornościowy, tak by zwalczał on zakażenia bakteryjne. Badanie naukowca Ondreja Cerny’ego było prowadzone na uczelni Imperial College(odnośnik otworzy się w nowym oknie), pod nadzorem Davida Holdena, pierwszego królewskiego profesora specjalizującego się w chorobach zakaźnych(odnośnik otworzy się w nowym oknie) w Zjednoczonym Królestwie. Badacz korzystał też ze wsparcia programu „Maria Skłodowska-Curie”. „Mamy nadzieję, że tę cechę molekuł SteD można będzie wykorzystać do leczenia rozległej aktywności immunologicznej w niepowiązanych chorobach, takich jak alergie czy choroba Leśniowskiego-Crohna”, stwierdza Cerny. W procesie prowadzenia badań zespół dokonał niespodziewanego przełomu: zdołał zdefiniować biochemiczną funkcję białka wstrzymującego rozwój guzów u ludzi.
Bolesne choroby
Obecnie nie istnieją zabiegi medyczne ani chirurgiczne, które mogłyby wyleczyć chorobę Leśniowskiego-Crohna. Choroba ta jest zaburzeniem związanym z autoaktywacją stanu zapalnego wywołaną nadmierną aktywnością komórek Th1 – układ odpornościowy organizmu atakuje układ pokarmowy. Wywołuje to objawy takie jak ból dolnej części brzucha, gorączka i utrata masy ciała. Dodatkowo choroba zwiększa ryzyko wystąpienia raka jelit. Każdego roku w Europie rozpoznaje się 78 000 nowych przypadków. Według artykułu „The burden of inflammatory bowel disease in Europe” (Obciążenie wywołane nieswoistym zapaleniem jelit w Europie)(odnośnik otworzy się w nowym oknie) opublikowanego w czasopiśmie Journal of Crohn’s and Colitis na schorzenie to cierpi 1,6 miliona osób. Ludzki wrodzony układ odpornościowy atakuje wszystko, co obce. Często rozpoznaje on sygnatury molekuł wspólne dla bakterii lub wirusów. Prace Cerny’ego koncentrowały się na zbadaniu sposobu, w jaki molekuła SteD, wirulentne białko salmonelli, wpływa na odporność adaptacyjną. Adaptacyjny układ odpornościowy szkoli się przez cały czas, aby rozpoznawać i niszczyć bardzo szczególne antygeny. Uczy się on na przykład rozróżniać pomiędzy bakteriami wywołującymi choroby a tymi odgrywającymi rolę w probiotyce. W trakcie realizacji projektu SupaSteD Cerny przeanalizował status aktywacji limfocytów CD4+ T, komórek adaptacyjnego układu odpornościowego, u myszy zakażonych Salmonella Typhimurium. Porównał je z myszami zakażonymi tym samym szczepem salmonelli, jednak cechującymi się odmienną mutacją – usunięciem genu kodującego SteD. W projekcie zidentyfikowano kluczowe aminokwasy w sekwencji SteD niezbędne dla jej działania. „Molekuły SteD pozyskane ze szczepów salmonelli przystosowanych do ludzi doskonale nadają się do wszelkich potencjalnych zastosowań klinicznych”, stwierdza Cerny. Jednakże zanim możliwe będzie kliniczne wykorzystanie SteD w celu opracowania terapii przeciwko chorobom immunologicznym, konieczne będzie przeprowadzenie dalszych badań. Jednym z czynników wymagających dodatkowego przeanalizowania jest odkrycie w ramach projektu, że molekuła ta blokuje interakcję pomiędzy komórkami dendrytycznymi(odnośnik otworzy się w nowym oknie) a limfocytami T(odnośnik otworzy się w nowym oknie). „Było to bardzo zaskakujące”, dodaje. Obecnie Cerny stara się stworzyć własną grupę badawczą, aby zbadać wpływ innych patogenów bakteryjnych na odporność adaptacyjną. „Dofinansowanie z UE umożliwiło mi rozwój przyszłej kariery jako niezależnego naukowca”, stwierdza badacz. W dalszej części tego roku opublikuje on niektóre wyniki projektu SupaSteD.
