Nowe produkty typowej diety śródziemnomorskiej wspomagają zdrowe starzenie się
„Celem projektu MediHealth było wykorzystanie aktualnej wiedzy na temat wpływu wybranych roślin jadalnych będących częścią diety śródziemnomorskiej i innych źródeł na całym świecie na zdrowe starzenie się”, opowiada Hermann Stuppner, profesor chemii i farmacji na Uniwersytecie w Innsbrucku w Austrii.
Współpraca zwiększa ilość nowych produktów nutraceutycznych
Dzięki ściśle współpracującej sieci partnerów ze środowiska przemysłowego i akademickiego z całej Europy, państw stowarzyszonych i państw trzecich – Chile, RPA, Tunezji i Wietnamu – w ramach projektu MediHealth w oparciu o dowody naukowe opracowano nowe obiecujące produkty nutraceutyczne. Projekt MediHealth był częścią programu wymiany personelu w ramach badań i innowacji związanych z działaniem „Maria Skłodowska-Curie” (MSCA-RISE). „W związku z tym ważnym aspektem projektu była wymiana wiedzy naukowej i technicznej między środowiskiem akademickim a przemysłowym oraz zapewnienie doskonałych warunków szkoleniowych w zakresie różnych dziedzin (tj. botanika, fitochemia, farmakologia i biologia starzenia się)” – podkreśla Stuppner. Nacisk położono na badania in vivo i in vitro wyciągów, badania metabolizmu wyciągów i ich składników oraz na zaawansowane techniki analityczne.
Od skromnych górskich ziół po dumne miano „super jedzenia”
W oparciu o wiedzę etnofarmakologiczną i informacje z literatury do pierwszego profilowania metabolicznego zespół wybrał 31 roślin jadalnych. Dane dotyczące różnorodności chemicznej (główna grupa chemiczna substancji, złożoność oraz aspekty ilościowe i jakościowe) ułatwiły ustalenie priorytetów dla wyciągów oraz racjonalną selekcję 10 obiecujących roślin do dalszego badania. Roślina C. spinosum okazała się szczególnie obiecująca. Należy ona do greckich dziko rosnących ziół, znanych jako „chorta”, i jest podstawowym artykułem żywnościowym używanym w każdym greckim domu. W modelu muchy wyciągi z C. spinosum znacznie zwiększały aktywność antyoksydacyjną, modulując proteasom i aktywując szlak Nrf2/keap1 w sposób zależny od dawki. Jako główny gatunek wybrano C. spinosum i poddano go kompleksowym badaniom pod kątem rozwoju produktu, w tym produkcji pilotażowej. Przeprowadzono badania preformulacyjne i stabilizacyjne oraz opracowano zatwierdzone metody analityczne dla składników markerowych w celu spełnienia wymagań przemysłowej kontroli jakości. Aktualnie prowadzone są dalsze badania mające na celu wprowadzenie C. spinosum na rynek jako nowego konkurencyjnego produktu nutraceutycznego.
Wyzwania
Powodzenie projektu MediHealth zależało zarówno od doskonałości naukowej uczestniczących instytucji, jak i dobrze wyważonej wymiany oddelegowanych osób między uczestnikami z sektora przemysłowego i akademickiego. Szeroko zakrojone szkolenia dla oddelegowanych naukowców w tych dwóch sektorach zwiększyły jakość badań, jak również ogólne możliwości badawcze i innowacyjne oraz konkurencyjność wszystkich zaangażowanych partnerów. Wystąpiły jednak pewne opóźnienia w zakresie planowanych oddelegowań. W większości przypadków dokonano ich na późniejszym etapie projektu. W sumie w ramach projektu MediHealth zrealizowano 80 % planowanych przydziałów. „Jednym z największych problemów jest aspekt finansowy, a mianowicie brak budżetu, który jest niezbędny do prowadzenia intensywnych badań naukowych, jak w przypadku projektów RISE”, podkreśla Stuppner. Dodaje on: „Bez dodatkowego finansowania z innych źródeł nie można zagwarantować powodzenia, a projekt MediHealth wymagał znacznego dofinansowania z zewnątrz”. Wyciągi z niektórych z roślin, które wykazały interesujące działanie farmakologiczne w niektórych testach przeciw starzeniu się, są obecnie poddawane bardziej szczegółowym badaniom. „Głównym celem jest oczywiście określenie związanych z tym szlaków molekularnych i wyjaśnienie farmakologicznego mechanizmu działania. Oczekujemy, że wkrótce uzyskamy wyniki”, podsumowuje Stuppner.
Słowa kluczowe
MediHealth, wyciągi, starzenie się, nutraceutyka, C. spinosum, dieta śródziemnomorska, zdrowe starzenie się, roślina jadalna
