Innowacyjne narzędzia geoprzestrzenne do szybszego, prostszego i tańszego kreślenia map własności gruntów w Afryce Wschodniej
Mila Koeva, koordynatorka finansowanego przez UE projektu its4land, zauważa: „Szacuje się, że ponad 70 % praw własności do gruntów w krajach rozwijających się nie zostało uwzględnionych na żadnych mapach, a tradycyjne metody geodezyjne są zbyt czasochłonne i kosztowne, by je stosować w tym przypadku”. Administracja gruntami w Afryce Subsaharyjskiej nie jest prosta, między innymi ze względu na niepełne rejestry aktów własności oraz innych instrumentów majątkowych, a także nierozwiązane i narosłe spory, które utrudniają prowadzenie małych i wielkich inwestycji. Koeva komentuje to następująco: „Widać wyraźnie potrzebę wprowadzenia innowacji, które umożliwią szybkie i opłacalne przygotowywanie map”.
Kluczowa rola innowacji z zakresu TIK w ustalaniu praw własności
Partnerzy projektu opracowali nowatorski pakiet narzędzi umożliwiających rejestrację praw własności. Pakiet korzysta z technologii geoinformacyjnych i spełnia wymagania użytkowników, takich jak lokalne społeczności, MŚP, organizacje pozarządowe (NGO) czy rządy. Przeprowadzona akcja wzmacnia istniejącą już współpracę strategiczną między UE a Afryką Wschodnią. Partnerzy zebrali odpowiednie dane, przeprowadzili program pilotażowy i zademonstrowali działanie narzędzi wśród wiejskich społeczności Etiopii, Kenii i Rwandy. Jak mówi Koeva: „Narzędzia te stanowią odpowiedź na poważny problem, jakim jest konieczność szybkiego i taniego naniesienia na mapy milionów niezarejestrowanych praw własności gruntów w Afryce Subsaharyjskiej. Wiele spośród istniejących rozwiązań do przygotowywania map własności gruntów, korzystających z TIK, nie sprawdziło się w tym regionie. Powoduje to narastanie sporów i utrudnia inwestycje, na czym tracą najbiedniejsi”. Narzędzia są wprowadzane na rynek jako produkt lub jako usługa i w ten sposób udostępniane szerszemu gronu odbiorców.
Przybornik administratora gruntami oraz dostępne modele
Aby ocenić konkretne potrzeby kluczowego interesariusza, możliwości wykorzystania oraz gotowość użytkowników końcowych do zapisywania informacji o prawach własności gruntów, zespół its4land zwizytował regiony w trzech krajach, w których miałby być wykorzystywany pakiet narzędzi, i przeprowadził niezbędne warsztaty. Koeva dodaje: „Przygotowaliśmy jedną z pierwszych ocen potrzeb o pełnej szczegółowości w dziedzinie administracji gruntami”. Narzędzie o nazwie SmartSkeMa pobiera z mapy informacje o obiektach reprezentowanych na niej odpowiednimi symbolami. Składa się ze specjalistycznego modelu domeny oraz powiązanego z nim wizualnego języka umożliwiającego szkicowanie, systemu automatycznego rozpoznawania i wyodrębniania obiektów na szkicach oraz system, który pozwala integrować naszkicowane informacje z istniejącymi zbiorami danych z odniesieniami geograficznymi za pomocą reprezentacji jakościowej. Narzędzie SmartSkeMa sprawdzi się w działaniach organizacji NGO oraz prywatnych, instytutów badawczych oraz agencji rządowych, które w trakcie pracy w terenie lub do oznaczania zasobów naturalnych stosują szkice. Członkowie zespołu opracowali wytyczne dla dronów dotyczące zbierania danych, a także zaprojektowali, przetestowali i ocenili konfigurowalne procedury pracy dla administracji gruntami. Przygotowali też spis zasad oraz wymogów prawnych uwzględniający procedury zbierania danych przez drony w tych trzech krajach. Do krajów docelowych dostarczono też trzy drony, które będą przygotowywać mapy własności gruntów. Zespół opracował także dostępne na zasadach otwartego oprogramowania narzędzie, które w interaktywny i automatyczny sposób pozyskuje granice katastralne na podstawie obrazów pochodzących z teledetekcji. Rozwiązanie to ma poprawić opłacalność i dokładność obecnych procedur mapowania, a także skrócić ich trwanie. Platforma publikowania i udostępniania ułatwia implementację zadań powiązanych z systemami administracji gruntami. Pozwala uruchamiać, integrować i rozpowszechniać procedury i funkcje procedur pracy administracji gruntami. Model zarządzania potencjałem budownictwa i rozwijania go wspomaga wdrażanie i ocenę narzędzi its4land w sposób, który będzie uwzględniać potrzeby interesariuszy. Zrównoważony model biznesowy pokazuje, w jaki sposób wprowadzić te narzędzia na rynek. Koeva podsumowuje: „Nowatorskie narzędzia TIK its4land i powiązane z nimi modele ulepszają proces przygotowywania map własności gruntów, ponieważ zapewniają szybszy i tańszy sposób rejestrowania praw własności gruntów w krajach Afryki Wschodniej. Dzięki nim lokalne społeczności i rządy mogą orzekać w sprawach własności gruntów, wyznaczać i badać granice tych gruntów, a także zbierać dotyczące ich informacje, które zdecydowanie zbyt długo były nieosiągalne lub pozostawały ukryte”.
Słowa kluczowe
its4land, ziemia, prawa własności do ziemi, własność gruntów, administracja gruntami, mapowanie, Afryka Subsaharyjska, Afryka Wschodnia
