Światowe wydobycie materiałów wzrosło od 1980 roku o przeszło 200 % i ma to istotny wpływ na środowisko. Finansowany ze środków unijnych projekt IMPaCT był skoncentrowany na opracowaniu paradygmatu „włączania-wyłączania” dla górnictwa, który miałby działać podobnie do technologi plug-and-play w elektronice. Zgodnie z założeniami paradygmat ten ma umożliwiać ekonomiczny dostęp do złóż rud przy jednoczesnym utrzymaniu etycznej relacji ze społecznością i środowiskiem.

Wydobycie na małą skalę a nieduże złoża

Wydobycie na małą skalę oferuje potencjał działania zarówno w odniesieniu do niewielkich złóż o wysokiej jakości, ale także w przypadku dużych złóż i zawsze niesie ze sobą obietnicę minimalizacji ryzyka ekonomicznego. Koordynator projektu Kathryn Moore ze Szkoły Górnictwa w Camborne przy Uniwersytecie w Exeter wyjaśnia: „Wprowadzamy rozróżnienie między wydobyciem z małych złóż a wydobyciem na małą skalę. Określenie »na małą skalę« odnosi się do rozmiaru i złożoności działań górniczych oraz ich wpływu na otoczenie. Koncepcja wydobycia na małą skalę może funkcjonować w kilku współczesnych kontekstach – wydobycia z małych złóż, wydobycia przy zachowaniu niewielkiego śladu węglowego i niewielkiego ryzyka z dużych złóż oraz wydobycia rzemieślniczego”.

Elastyczne narzędzia dla górnictwa

Niewielkie narzędzie do górnictwa podziemnego działa z większą, chirurgiczną wręcz precyzją, umożliwiając wydobycie wybranych skał przy znacznie mniejszych zniszczeniach pozostałego terenu. Jego organ urabiający kontroluje rozmiar ziarna na przodku, co pozwala w znaczny sposób ograniczyć wymagane rozdrabnianie. Zastosowanie odpowiedniej technologii sortowania pozwala oddzielić rudę od odpadów przed przystąpieniem do rozdrabniania. Przenośna platforma przetwarzania pozwala pracować z różnymi typami złóż rudy. Wreszcie cała infrastruktura może zostać przetransportowana w standardowych kontenerach 20-stopowych, co znacznie zmniejsza wpływ transportu i rozruchu na środowisko. Model biznesowy „włączania-wyłączania” zmniejsza koszt inwestycji kapitałowych przez zastosowanie wynajmu elastycznych i całkowitych rozwiązań w zakresie wydobycia i przetwarzania. Oszczędności te można wykorzystać na wydatki operacyjne. Testy przeprowadzone w dwóch lokacjach w Bałkanach Zachodnich dowiodły, że czas potrzebny do instalacji sprzętu mieścił się w przedziale od kilku dni do zaledwie kilku godzin. Redukcja zużycia energii ma tu zasadnicze znaczenie. Modelowanie wykazało, że system IMPaCT w sposób dramatyczny zmniejsza zużycie energii oraz że zastosowanie paliwa z biomasy oraz połączenia paliwa z biomasy z zasilaniem diesla dostępne w Bałkanach Zachodnich będzie równie niezawodne, a znacznie tańsze niż zastosowanie samych paliw kopalnych. Wytyczne polityczne przygotowano z myślą o uwzględnieniu wymaganych ram politycznych i społecznych w celu promowania najlepszych nowoczesnych praktyk w zakresie ekspansji górnictwa w Europie.

Kiedy, jeśli nie teraz?

Przemysł górniczy stoi przed bezprecedensowymi wyzwaniami spowodowanymi pandemią covid-19. Gwałtowny spadek cen metali, do którego doszło między marcem a kwietniem 2020 roku, jest porównywany do krachu finansowego z lat 2008–2009. Trudno o lepsze okoliczności wprowadzania wydobycia z niewielkich złóż na małą skalę. „Projekt IMPaCT udowodnił, że szybkie zaprojektowanie, skonstruowanie, wdrożenie, naprawa i ponowne wdrożenie modułowego sprzętu górniczego i przetwórczego, zasilanego z odnawialnych lub hybrydowych źródeł energii w istniejących wyrobiskach jest logistycznie możliwe. Co ważnie, istnieje już technologia umożliwiająca szerokie zastosowanie najlepszych praktyk i odpowiedzialny dostęp do surowców pochodzących z bardziej zróżnicowanych typów złóż rudy”, podsumowuje Moore. Aby pomóc użytkownikom zidentyfikować i zlokalizować małe, złożone złoża o wysokiej jakości, zespół rozszerzył Europejską platformę wiedzy o minerałach o warstwę wizualizacji/danych poświęconą małym złożonym złożom. Wyniki projektu IMPaCT pomogą Europie w szybkim rozpoczęciu wydobycia na małą skalę w odpowiedzi na wysokie ceny towarów lub gwałtownie rosnący popyt i przeniesieniu działań do innych lokalizacji przy minimalnym wpływie na środowisko, gdy ekonomiczna opłacalność górnictwa na dużą skalę ulegnie zmniejszeniu.