Badanie, które może zdiagnozować chorobę Leśniowskiego-Crohna przed wystąpieniem pierwszych objawów
Nieswoiste zapalenie jelit (ang. inflammatory bowel disease, IBD) to przewlekłe zapalenie przewodu pokarmowego. Co roku w Stanach Zjednoczonych i Europie wykrywanych jest ponad 200 000 nowych przypadków, a w skali całego świata na chorobę tę cierpi około 7 milionów ludzi. Choroba ta jest trudna do zdiagnozowania i nie istnieje na nią żadne lekarstwo. Zespół finansowanego przez UE projektu IBDetect chce opracować pierwszy na świecie system diagnostyczny o tej samej nazwie, który będzie wykrywał dwie najpoważniejsze formy nieswoistego zapalenia jelit – chorobę Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego – nawet przed wystąpieniem pierwszych objawów.
Szybsza diagnoza
„Obecnie stosowana przez lekarzy metoda diagnostyczna opiera się na eliminacji. Przeprowadzane są badania krwi, obrazowanie i kolonoskopia, które pozwalają określić, czy i gdzie rozwinęło się zapalenie”, zauważa Christof Neuman, koordynator projektu IBDetect. Ten długi proces nie tylko wywołuje u pacjentów dyskomfort i wiąże się z ryzykiem wystąpienia perforacji przewodu pokarmowego, ale także opóźnia leczenie i negatywnie wpływa na dobrostan pacjenta. IBDetect to szybkie, minimalnie inwazyjne i niedrogie badanie, które dowodów na obecność choroby poszukuje w odpowiedzi odpornościowej będącej reakcją na zmiany w mikrobiomie jelitowym. „Mamy dowody na to, że wrzodziejące zapalenie jelita grubego i choroba Leśniowskiego-Crohna mają własne, unikatowe sygnatury przeciwciał”, dodaje Neuman, dyrektor ds. rozwoju biznesu w firmie IPDx, która jest gospodarzem projektu IBDetect.
Historia przypadków
Układ odpornościowy stale monitoruje organizm, wykrywając zagrożenia w postaci wirusów, bakterii, naszych własnych komórek i innych patogenów, dlatego jest w stanie dostarczyć nam dowodów na obecność każdej choroby. „Układ odpornościowy pozwala na śledzenie choroby rozwijającej się w organizmie”, wyjaśnia Neuman. „Możemy nie mieć pewności co do przyczyny choroby, ale zmiana w ekspresji choćby jednego białka wywoła reakcję układu odpornościowego, którą jesteśmy w stanie zmierzyć”. System diagnostyczny firmy IPDx bada ponad miliard antygenów, aby móc zobrazować procesy zachodzące w organizmie. „Pozwala nam to rozpoznać panel istotnych biomarkerów”, mówi. W ten sposób powstaje specjalna lista, którą można zestawić z opisem oczekiwanych zmian związanych z chorobą Leśniowskiego-Crohna lub wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego. Zdaniem naukowca opracowane przez jego zespół badanie nie sprawi, że badania kliniczne odejdą do lamusa, ale będzie pomagać lekarzom w podejmowaniu decyzji, przyspieszając stawianie diagnozy.
Medycyna precyzyjna
Projekt był finansowany w ramach unijnego programu „Horyzont 2020”. „Dysponowaliśmy wczesnymi danymi badawczymi i pomysłem, a finansowanie pozwoliło nam zweryfikować naszą koncepcję i na tej podstawie stworzyć uzasadnienie biznesowe”, stwierdza Neuman. Zespół będzie się wkrótce ubiegał o grant „Akcelerator EIC”, aby dopracować IBDetect, dzięki czemu test uzyska znak CE. Naukowcy pracować będą także nad stworzeniem nowych testów diagnostycznych, które znajdą liczne zastosowania w onkologii, leczeniu chorób autoimmunologicznych i ocenie reakcji pacjenta na różne leki. „To przełomowy moment dla innowacji w dziedzinie medycyny. Połączenie jak największej ilości danych dotyczących białek, genomu, układu odpornościowego i innych elementów organizmu przybliża nas do prawdziwej medycyny precyzyjnej”, dodaje Neuman. „To właśnie ten cel – znalezienie narzędzia, które to umożliwi – napędza moje działania”.
Słowa kluczowe
IBDetect, zapalny, jelito, Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące, zapalenie jelita grubego, IPDx, odpornościowy, żołądkowo-jelitowy
