Opracowywanie skuteczniejszego sposobu leczenia potrójnie ujemnego raka piersi
Potrójnie ujemny rak piersi(odnośnik otworzy się w nowym oknie) (ang. triple-negative breast cancer, TNBC) charakteryzuje się brakiem receptorów hormonalnych(odnośnik otworzy się w nowym oknie) estrogenów(odnośnik otworzy się w nowym oknie), progesteronu(odnośnik otworzy się w nowym oknie) i nabłonkowego czynnika wzrostu(odnośnik otworzy się w nowym oknie). Brak tych receptorów oznacza, że celowane terapie nowotworowe opracowane dla innych nowotworów piersi są nieskuteczne. Ich leczenie natomiast zazwyczaj obejmuje agresywną chemioterapię, mastektomię, napromienianie i profilaktyczną ooforektomię(odnośnik otworzy się w nowym oknie). Fizycznych i psychologicznych konsekwencji odbycia takiego leczenia nie da się zmierzyć. Ponadto zawsze istnieje ryzyko nawrotu choroby. Całkowity 5-letni wskaźnik przeżycia dla TNBC wynosi 77 %, natomiast jeśli nowotwór da przerzuty do innych narządów – spada on do 11 %. Potrzebny jest lepszy sposób leczenia TNBC. Według naukowców finansowanego ze środków UE projektu CONQR wydajną metodą leczenia TNBC może być osłabienie aktywności enzymu QSOX1(odnośnik otworzy się w nowym oknie). „Dokonaliśmy rewolucyjnego odkrycia: specyficzne hamowanie QSOX1 znacząco wpływa na adhezję komórek nowotworowych, migrację komórek, pierwotny wzrost guza i występowanie przerzutów”, mówi Deborah Fass, biochemiczka z Instytutu Nauki Weizmanna(odnośnik otworzy się w nowym oknie) i koordynatorka projektu CONQR wspieranego przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych(odnośnik otworzy się w nowym oknie).
Spowolnienie wzrostu nowotworu i wystąpienia przerzutów
QSOX1 jest enzymem, który utlenia cysteinę(odnośnik otworzy się w nowym oknie), tworząc disiarczki(odnośnik otworzy się w nowym oknie) podczas zwijania białek(odnośnik otworzy się w nowym oknie) i ich składania. Redukuje on również tlen cząsteczkowy do nadtlenku wodoru. Komórki nowotworowe mogą korzystać ze środowisk utleniających tworzonych przez QSOX1 na różnych etapach powstawania nowotworu. Szczególnie ważną rolę we wzroście nowotworu i powstawaniu przerzutów może pełnić jedna z funkcji QSOX1, a mianowicie udział tego enzymu w tworzeniu macierzy pozakomórkowej(odnośnik otworzy się w nowym oknie) (ang. extracellular matrix, ECM). „Wysunęliśmy hipotezę, że QSOX1 bierze udział w przebudowie ECM pod wpływem sygnałów z komórek nowotworowych”, wyjaśnia Fass. „Zgodnie z tym założeniem dążyliśmy do zahamowania QSOX1, zapobiegając w ten sposób powstawaniu ECM, która służy nowotworowi za rusztowanie”. W tym celu naukowcy opracowali przeciwciała inhibitorowe(odnośnik otworzy się w nowym oknie) – prace te przeprowadzono w ramach finansowanego przez UE projektu QSOX1BIOFUNC. W ramach projektu CONQR naukowcy zbadali wpływ tych przeciwciał inhibitorowych na nowotwory. „Odkryliśmy, że przeciwciała hamujące QSOX1 spowalniają wzrost guza i przerzuty w trzech różnych modelach nowotworowych u myszy”, zauważa Fass. „Wykazaliśmy również, że selektywne hamowanie pozakomórkowego QSOX1 za pomocą przeciwciał pozwala uniknąć skutków ubocznych, które mogłyby wynikać z hamowania QSOX1 wewnątrz komórek”. Fass dodaje, że uczeni z zespołu zauważyli również, że hamowanie QSOX1 przeciwdziałało niektórym skutkom ubocznym chemioterapii.
Krok w kierunku komercjalizacji
W oparciu o te odkrycia naukowcy zmierzali do znalezienia najlepszej drogi do opracowania i wprowadzenia na rynek przeciwciał hamujących QSOX1 jako leków przeciwnowotworowych u ludzi. I tu napotkano na pewne przeszkody. „Zauważyliśmy, że – nie licząc immunoterapii – w tej branży nieczęsto prowadzone są prace nad lekami, które nie są ukierunkowane bezpośrednio na komórki nowotworowe”, dodaje Fass. „Zdaliśmy sobie sprawę, że musimy rozszerzyć nasze obserwacje i zwiększyć naszą wiedzę dotyczącą tego, w jaki sposób przeciwciała hamujące QSOX1 wywierają korzystny wpływ za pośrednictwem ECM, zanim przygotujemy produkt do komercjalizacji”. W tym celu zespół badawczy współpracuje z akademickimi laboratoriami onkologicznymi i kontynuuje badania przekładające się na praktyczne rozwiązania. Uczeni pracują również nad budowaniem wsparcia dla swoich odkryć poprzez udział w prestiżowych konferencjach medycznych oraz publikacje artykułów w czołowych czasopismach. „Chociaż zajmie to więcej czasu, jestem przekonana, że efektem projektu będzie komercjalizacja leku do zastosowania w terapii przerzutów”, podsumowuje Fass.
