Systemy elektroniczne zmniejszające ryzyko kliniczne i zwiększające bezpieczeństwo pacjentów
Elektroniczne systemy dawkowania leków (ang. electronic medication management, EMM) wprowadza się w szpitalach na całym świecie, by poprawić bezpieczeństwo podawania farmaceutyków poprzez zwiększenie zbiorowej uważności – cechy, dzięki której organizacje są w stanie działać w sposób efektywny i niezawodny nawet w trudnych sytuacjach. W związku z tym konieczna jest ocena pozytywnego i negatywnego wpływu takiej technologii na zbiorową uważność.
Wpływ systemu EMM na zbiorową uważność
W ramach projektu MindSEIS, przy wsparciu z działań „Maria Skłodowska-Curie”, przeanalizowano wdrożenie nowego systemu EMM w szpitalu dziecięcym w Sydney. Badanie przeprowadzono we współpracy z organizacją Australian Institute of Health Innovation. „Naszym głównym celem było lepsze zrozumienie powiązania między stosowaniem takiej technologii a zbiorową uważnością lekarzy w zakresie podawania leków”, wyjaśnia Bryony Dean Franklin, koordynatorka projektu i profesor bezpieczeństwa stosowania leków w Szkole Farmacji przy Kolegium Uniwersyteckim w Londynie. Nowy system EMM został wprowadzony, aby zmniejszyć ryzyko błędnego użycia leków. Zespół projektu MindSEIS ocenił, czy klinicyści wykazywali się zbiorową uważnością podczas korzystania z tego rozwiązania. Przeprowadzono wywiady z lekarzami, farmaceutami, pielęgniarzami i pielęgniarkami pracującymi na oddziale onkologicznym szpitala. Przeanalizowano też raporty dotyczące incydentów z udziałem pacjentów nowotworowych, do których doszło po wdrożeniu systemu EMM. Badacze zamierzali ustalić, czy i w jaki sposób system EMM przyczynił się do takich zdarzeń. Badanie MindSEIS wykazało, że system EMM poprawiał bezpieczeństwo podawania leków, umożliwiając automatyzację, dostęp do informacji i standaryzację semantyki protokołów leczenia onkologicznego. „Na przykład użycie tego systemu wymusiło wprowadzenie zasady wstrzymania podawania leku, dopóki nie zostaną przeprowadzone wszystkie wymagane kontrole – proces ten jest podobny do procedur wykonywanych przed startem samolotu”, wyjaśnia Valentina Lichtner, stypendystka działania „Maria Skłodowska-Curie” i wykładowczyni na Uniwersytecie w Leeds. System EMM automatycznie obliczał dawki, generował ostrzeżenia w oparciu o wbudowane reguły i ustandaryzował protokoły leczenia onkologicznego używane przez lekarzy przepisujących i klinicystów, zwiększając zgodność z przepisami.
Wady systemów EMM
Lekarze napotykali błędy w działaniu systemów EMM, a niektóre wbudowane funkcje automatyzacji okazały się trudne w użyciu, co prowadziło do frustracji i pomyłek użytkowników. Użycie automatycznie generowanych harmonogramów nie zawsze było możliwe i zależało od dostępności innych usług szpitalnych, na przykład testów laboratoryjnych. W niektórych przypadkach konieczne było ręczne dostosowanie protokołów i harmonogramów podawania leków do stanu pacjenta i odpowiedzi na leczenie. By zminimalizowanie liczby błędów związanych z podawaniem leków było możliwe, korzystający z systemów EMM lekarze muszą być świadomi ograniczeń tej technologii oraz muszą wiedzieć, jak rozwiązanie to wpisuje się w procedury obowiązujące w szpitalu.
Wnioski
Większość badań oceniających technologie opisuje ich zalety lub wylicza nieoczekiwane skutki ich użycia, lecz nie wyjaśnia powiązanych z nimi mechanizmów. Zespołowi projektu MindSEIS udało się dowiedzieć, jak systemy EMM mogą przyczynić się do zmniejszenia lub zwiększenia zagrożeń związanych z podawaniem leków w szpitalach. „Zrozumienie tych mechanizmów pozwoli na pomyślne wdrażanie systemów EMM w służbie zdrowia i ułatwi zachowanie zbiorowej uważności”, podkreśla Lichtner. Stosowanie rozwiązań technologicznych w szpitalach zwykle ma na celu poprawę bezpieczeństwa i ulepszenie opieki nad pacjentami. Projekt MindSEIS pokazuje, jak ważne jest, by lekarze znali zalety i ograniczenia systemów EMM. Wiedza ta przełoży się na większe bezpieczeństwo chorych i ograniczenie liczby błędów związanych z podawaniem leków.
Słowa kluczowe
MindSEIS, elektroniczny system dawkowania leków (EMM), zbiorowa uważność, bezpieczeństwo stosowania leków, szpital, automatyzacja