Osiągnięcie najlepszych praktyk w uprawie współrzędnej
Konsumenci stają się coraz bardziej świadomi tego, jak konsumencki tryb życia wpływa na środowisko i zdrowie człowieka. W związku z tym domagają się bardziej zrównoważonych, odpowiedzialnie pozyskiwanych rozwiązań – a przemysł spożywczy nie jest tu wyjątkiem. Z pomocą mają tu przyjść mieszanki gatunkowe. „Mieszanki gatunkowe zapewniają, że rolnictwo przyszłości będzie spełniać zarówno wymagania prawne, jak i reagować na obawy konsumentów dotyczące spożywanej przez nich żywności, stanu ich zdrowia i środowiska”, wyjaśnia Jean-Noël Aubertot, badacz z Krajowego Instytutu Badawczego ds. Rolnictwa, Żywności i Środowiska (INRAE) we Francji. Według Erica Justesa, badacza z CIRAD, mieszanki gatunkowe, znane również jako międzyplony, łączenie upraw lub tworzenie zespołów roślin, to praktyka rolnicza, która zwiększa wydajność upraw, jednocześnie zmniejszając ich wpływ na środowisko. Praktyka ta może pomóc ograniczyć wpływ szkodników, chorób i chwastów – wszystko to bez potrzeby stosowania szkodliwych dla środowiska pestycydów. Przy wsparciu finansowanego przez UE projektu ReMIX zarówno Aubertot, jak i Justes oraz ich zespoły pracują nad analizą i optymalizacją mieszanek gatunkowych. „Zależy nam na zwiększeniu międzyplonów w Europie, zatem zadbaliśmy o to, by projekt ReMIX przekształcił wyniki badań naukowych w praktyczne narzędzia i informacje dla rolników, doradców, interesariuszy rolnych i decydentów”, dodaje Aubertot.
Modelowanie i symulacje
Większość badań prowadzonych w ramach projektu ReMIX miała charakter modelowania i symulacji. „Symulacje ilustrują potencjał mieszanek gatunkowych, które mogą lepiej reagować na zmienną dostępność wody niż pojedyncze uprawy”, zauważa Aubertot. „Wyniki podkreślają również rolę, jaką łączenie cech roślin odgrywa w zapewnianiu wysokich plonów, zwiększeniu wydajności zasobów i podniesieniu odporności na szkodniki i zmiany klimatu”. Badacze mają także kilka nowych pomysłów na hodowlę międzyplonów. Opracowali na przykład nowatorską teorię wykorzystującą ogólną zdolność mieszania i ewolucyjne metody hodowli roślin w celu dostosowania schematów hodowli do upraw współrzędnych. Ponadto w ramach projektu zidentyfikowano kilka kluczowych cech dobrych wyników osiąganych przez mieszanki gatunkowe i opracowano sposoby oceny działania tych mieszanek.
Uniwersalne rozwiązanie nie istnieje
Przypuszczalnie jednak najważniejszym wynikiem projektu jest zrozumienie, w jak dużym stopniu rodzaj stosowanych mieszanek upraw zależy od kontekstu społeczno-ekonomicznego gospodarstwa. Innymi słowy, nie da się wskazać jednego uniwersalnego rozwiązania dla wszystkich upraw współrzędnych, potrzebne są lokalne adaptacje. „Wykazaliśmy, że projektowanie międzyplonów pod względem gatunków składowych, zarządzania i konfiguracji musi być dostosowane do lokalnych wymagań, celów i możliwości”, wyjaśnia Justes. „Wymaga to uwzględnienia różnorodności sytuacji produkcyjnych w Europie, nie tylko pod względem klimatu i krajobrazu, ale także kontekstu społeczno-gospodarczego obszaru i realiów rynków lokalnych”.
Praktyczny zestaw narzędzi
W oparciu o to odkrycie, a także o inne wyniki – w tym pochodzące z innych unijnych i krajowych działań badawczych – w ramach projektu zgromadzono praktyczny zestaw narzędzi do osiągania najlepszych praktyk w zakresie upraw współrzędnych. „Aby nasze rozwiązania były użyteczne i spełniały rzeczywiste potrzeby, wszystkie zostały zaprojektowane i przetestowane przy wsparciu rolników i innych zainteresowanych stron”, zauważa Aubertot. www.agrodiversity.eu (Zestaw narzędzi dostępny online) zawiera na przykład szczegółowe wskazówki dotyczące właściwych ustawień kombajnów stosowanych podczas upraw międzyplonowych. Użytkownicy mogą również znaleźć szereg narzędzi wspomagających podejmowanie decyzji, materiały edukacyjne, narzędzie do oceny usług ekosystemowych, a nawet interaktywną grę o międzyplonach. Projekt ReMIX jest również partnerem założycielskim Europejskiego Klastra Dywersyfikacji Plonów, który przyczyni się do dalszego rozwoju nie tylko prac projektowych, ale także wykorzystania upraw współrzędnych w całej Europie.
Słowa kluczowe
ReMIX, uprawy współrzędne, przemysł spożywczy, mieszanki gatunkowe, rolnictwo, międzyplony, rolniczy, wydajność upraw, rolnicy, zmiana klimatu
