Nauka stojąca za motywacją
Powszechnie wiadomo, że ludzie wykazują większą skłonność do działania pod wpływem motywacji zewnętrznej, szczególnie zachęt pieniężnych. „Pieniądze są głównym motorem do działań w życiu codziennym dla większości ludzi i dlatego są doskonałym przykładem motywacji zewnętrznej”, mówi Ruth Krebs, profesor psychologii na Uniwersytecie w Gandawie. Wcześniej przeprowadzone badania z pogranicza psychologii i neuronauki wykazały, że zachęty pieniężne mogą poprawić nasze funkcje poznawcze. „Dotyczy to naszej uwagi wzrokowej, zdolności do rozwiązywania problemów i zapamiętywania”, wyjaśnia Krebs. „Jednak nawet ta wiedza nie tłumaczy w pełni, jak perspektywa nagrody zmienia się w różne korzyści poznawcze”. W ramach badań wspieranych przez finansowany ze środków UE projekt REMOTIVATE Krebs łączy dane z badań behawioralnych i neuroobrazowania, aby lepiej zrozumieć, jak sygnały nagrody wpływają na zachowanie człowieka.
Pokonywanie wyzwań
Największe wyzwanie, z jakim musiała się zmierzyć badaczka w ramach tego wspieranego przez Europejską Radę ds. Badań projektu polegało na zbieraniu danych z neuroobrazowania dotyczących małych struktur mózgu w obrębie układu dopaminowego i noradrenalinowego. „Te neuroprzekaźniki odgrywają kluczową rolę w przetwarzaniu sygnałów nagrody i innych wpływających na zachowanie bodźców”, mówi Krebs. Chociaż jej zespołowi udało się wyizolować te regiony przy użyciu specjalistycznych sekwencji obrazowania, stosunek sygnału do szumu jest z natury niski, co sprawia, że zebrane dane są mniej wiarygodne niż te, które można uzyskać z większych obszarów mózgu. Jednak mimo to badanie dostarczyło pewnych ważnych informacji. „Jednym z naszych kluczowych wniosków było to, że perspektywa bycia nagrodzonym może mieć szkodliwy wpływ na naszą wydajność”, mówi Krebs. Badacze ustalili na przykład, że sygnał nagrody może wywołać reakcję polegającą na zbliżeniu się do nagrody, choć osoba została wyraźnie poinstruowana, aby zrobić coś przeciwnego (reakcja unikania). „Prawdopodobnie wynika to z ewolucyjnej korzyści płynącej ze zbliżania się do nagradzających bodźców i może wyjaśniać, dlaczego trudno jest oprzeć się takim bodźcom w codziennym życiu”, zauważa Krebs. Zespół badawczy odkrył także, że bodźce społeczne wpływają na wydajność ludzi w podobny sposób, chociaż nie zawierają zachęty pieniężnej. „Oznacza to, że wpływ zachęt pieniężnych na ludzkie poznanie jest mniej wyjątkowy niż wcześniej sądziliśmy”, dodaje.
Inspiracja dla przyszłych badań
Wyniki te przygotowały grunt dla żywej i krytycznej dyskusji na temat tego, jak nagrody zewnętrzne mogą kształtować ludzkie zachowanie. „Wpływ nagród to nie tylko przedmiot zainteresowania psychologii i ekonomii. – kształtuje on także nasze systemy edukacji i środowiska pracy”, podsumowuje Krebs. „Mam nadzieję, że nasze ustalenia zainspirują przyszłe badania w tych dziedzinach”. Krebs już rozpoczęła nowe badania, które koncentrują się na roli motywacji w osiąganiu celów związanych z ochroną środowiska i zrównoważonym rozwojem.
Słowa kluczowe
REMOTIVATE, nauka, motywacja, neuroobrazowanie, motywacja zewnętrzna, zachowanie ludzi, psychologia, neuronauka, zachęty pieniężne, poznanie
