Przetwarzanie resztek organicznych na składniki odżywcze dla roślin uprawnych Aby zmniejszyć zanieczyszczenie środowiska, rozwiązać problem coraz bardziej ograniczonych zasobów naturalnych i wesprzeć wzrost gospodarczy, Europa musi przejść na gospodarkę neutralną pod względem emisji dwutlenku węgla. W projekcie SYSTEMIC wybrano i wdrożono technologie umożliwiające odzyskiwanie składników odżywczych w procesie przetwarzania bioodpadów. Zmiana klimatu i środowisko Technologie przemysłowe © Dr Ute Bauermeiste Azot, fosfor i potas to pierwiastki niezbędne dla prawidłowego wzrostu roślin. W rolnictwie dostarczanie tych składników odżywczych do gleby odbywa się przy użyciu nawozów. Problemem jest jednak fakt, że ponad 60 % fosforu i azotu stosowanego w nawozach w Unii Europejskiej pochodzi ze źródeł mineralnych lub jest otrzymywane w wyniku procesów, w których zużywa się duże ilości paliw kopalnych, takich jak gaz ziemny. Odzyskiwanie składników odżywczych z odpadów Składniki odżywcze przechodzą przez łańcuch pokarmowy i stają się bioodpadami – takimi jak nawóz zwierzęcy, osady ściekowe oraz odpady spożywcze i rolnicze. W ostatnich latach opracowano wiele technologii odzysku i ponownego wykorzystania składników odżywczych („nutrient recovery and reuse”, NRR) o skali pilotażowej. Technologie te nie tylko wspierają gospodarkę o obiegu zamkniętym, ale także zapobiegają negatywnym skutkom gromadzenia się składników odżywczych w glebie, powietrzu i wodzie. Celem finansowanego przez UE projektu SYSTEMIC było wybranie najbardziej obiecujących technologii i zademonstrowanie, w jaki sposób można je wdrożyć na dużą skalę w celu przekształcania bioodpadów w zieloną energię i produkty. Pięć biogazowni z Belgii, Niemiec, Włoch i Niderlandów posłużyło za instalacje demonstracyjne SYSTEMIC i umożliwiło zastosowanie technologii NRR do przetworzenia w składniki odżywcze ponad 80 000 ton biomasy. Składniki odżywcze wprowadzono do różnego rodzaju produktów końcowych, takich jak nawozy organiczne, środki poprawiające właściwości gleby i włókna organiczne. „Jednym z najważniejszych osiągnięć projektu SYSTEMIC była wymiana wiedzy pomiędzy biogazowniami odzyskującymi składniki odżywcze a innymi zakładami tego rodzaju w różnych krajach Europy”, podkreśla koordynator projektu Oscar Schoumans. Zdobyte informacje dotyczące zarządzania operacyjnego odzyskiwaniem składników odżywczych na dużą skalę, jakości produktów i wartości agronomicznej zostały udostępnione partnerom w środowisku żywego laboratorium i utorowały drogę do opracowania pakiet rozwoju biznesowego wspierającego gospodarkę o obiegu zamkniętym. Przeszkody i szanse dla rozwoju technologii odzyskiwania składników odżywczych Chociaż składniki odżywcze odzyskiwane ze strumieni bioodpadów i pozostałości są cennym zasobem, który można ponownie wykorzystać w rolnictwie i dzięki któremu zastąpić nawozy mineralne, postępowanie z odpadami organicznymi jest skomplikowane. Główna wada dotycząca ich przetwarzania związana jest z tym, że wymaga ono zastosowania kosztownych technologii i często jest droższe niż wytwarzanie produktów z materiałów pierwotnych. Dlatego trzeba stworzyć lepsze zachęty, aby stymulować rozwój rynku odzyskiwanych składników odżywczych w kierunku przemysłu nawozowego o obiegu zamkniętym. Schoumans tłumaczy to w następujący sposób: „Pełny potencjał odzysku i ponownego wykorzystania składników odżywczych z bioodpadów zostanie osiągnięty dopiero wówczas, gdy produkty te będą mogły konkurować z innymi syntetycznymi nawozami pod względem finansowym i w zakresie zgodności z obowiązującymi przepisami”. Dzięki projektowi SYSTEMIC zgromadzono merytoryczną wiedzę dotyczącą technologii odzyskiwania składników odżywczych. Co ważne, wykazano, że wdrożenie tych technologii na dużą skalę jest wykonalne, że działają one prawidłowo, a także że produkty otrzymane przy ich pomocy są równie skuteczne co nawozy konwencjonalne, a jednocześnie bezpieczniejsze dla środowiska. Partnerzy wprowadzili zalecenia dotyczące polityki do pakietu rozwoju biznesowego dla operatorów biogazowni zainteresowanych odzyskiwaniem składników odżywczych. Przystosowanie produkcji nawozów do potrzeb regionalnego rynku to atrakcyjna i słabo poznana droga, którą można oprzeć na koncepcji obiegu zamkniętego. Inteligentne wykorzystanie bioodpadów jako źródła materiału organicznego i składników odżywczych stanowi gwarancję długoterminowego zrównoważonego rozwoju rolnictwa w UE, ale także znacznie zmniejsza emisję CO2 oraz zależność Europy od zewnętrznych i nieodnawialnych zasobów składników odżywczych. Słowa kluczowe SYSTEMIC, odzyskiwanie składników odżywczych, bioodpady, biogazownia, gospodarka o obiegu zamkniętym, nawóz, fosfor, azot, NRR, odzyskiwanie i ponowne wykorzystanie składników odżywczych
