Wkrótce mogą powstać leki na obecnie nieuleczalne choroby
Większość dostępnych dziś na rynku leków to leki małocząsteczkowe(odnośnik otworzy się w nowym oknie) – syntetyczne związki chemiczne o niewielkiej wadze cząsteczkowej. Od ostatnich kilkudziesięciu lat coraz częściej wychodzi się poza tę kategorię w poszukiwaniu innowacyjnych terapii dla obecnie nieuleczalnych chorób. Wkraczamy w nową erę terapii wykorzystujących białka, inne konstrukty oparte na biocząsteczkach i nanocząstki. Te innowacyjne terapie cechują się wysoką złożonością pod względem przygotowania, struktury, podawania i strategii działania. W wielu przypadkach analiza takich aspektów jak zachowanie cząsteczek w różnych warunkach i siła ich wiązania z celami z wykorzystaniem obecnej technologii jest trudna lub niemożliwa. W związku z tym zespół finansowanego przez UE projektu FIDA(odnośnik otworzy się w nowym oknie) opracował przełomowe rozwiązanie. Proponowana przez twórców projektu opatentowana platforma do analizy dyspersji indukowanej przepływem (ang. flow-induced dispersion analysis, FIDA) pozwala na szybkie, bezpośrednie i skuteczne pomiary ilościowe i analizę kompleksowych leków następnej generacji w naturalnych warunkach.
Pomiary immunologiczne w oparciu o FIDA i pierwsze zasady
Opatentowana technologia FIDA wymaga jedynie kilku mikrolitrów próbki (czyli do 16 razy mniej niż obecne metody), aby dostarczyć szeregu sprawdzonych, ilościowych danych na temat powinowactwa wiązania, agregacji, zmian konformacyjnych, integralności próbki i innych aspektów w zaledwie kilka minut. W efekcie użytkownicy otrzymują dokładniejsze dane, a koszty badania zostają ograniczone o ponad 60 %. Zdaniem Briana Sørensena, dyrektora generalnego w koordynującej projekt firmie Fida Biosystems(odnośnik otworzy się w nowym oknie), „FIDA jest jedyną uniwersalną dostępną na rynku technologią technologią opartą na pierwszych zasadach – żadnych podstawowych założeń, tylko bezpośrednie powiązania między pomiarami i danymi. Bazująca na pierwszych zasadach i roztworze technologia daje lepszy wgląd niż istniejące niebezpośrednie technologie. Ta metoda analizy nowych leków na ważne, nieuleczalne dziś choroby nie ma sobie równych”.
Optymalizacja FIDA: pilotaże w dużych firmach farmaceutycznych i biotechnologicznych oraz instytucjach badawczych
W toku trzyletniego projektu zespół pomyślnie przeanalizował szeroką gamę nowych projektów leków, takich jak egzosomy terapeutyczne, białka błonowe, wirusy zależne od adenowirusów, chimery ukierunkowane na proteolizę, kleje molekularne, biokondensaty, aptamery i wieloswoiste przeciwciała monoklonalne. Projekt pozwolił nie tylko na opracowanie platformy sprzętowej i narzędzi programowych, ale także umożliwił zespołowi przeprowadzenie imponująco dużej liczby badań pilotażowych we współpracy z największymi światowymi firmami farmaceutycznymi, czołowymi firmami biotechnologicznymi i wiodącymi na świecie instytucjami badawczymi. „Ponad 100 badań pilotażowych miało nieoceniony wkład w walidację technologii w warunkach rzeczywistych. Dzięki nim stworzyliśmy silne portfolio zastosowań stanowiących odpowiedź na kluczowe wyzwania związane z rozwojem leków. Każdy pracujący w modelu «science-to-business» powinien angażować rzeczywistych użytkowników końcowych już od pierwszych etapów prac”, radzi Sørensen. Środowisko przemysłowe i akademickie były żywo zainteresowane przetestowaniem technologii FIDA w swoich własnych systemach oraz przekazały pozytywne informacje zwrotne dotyczące wyników i prostoty użytkowania, co znacznie przekroczyło pierwotne cele projektu.
Przygotowania do wprowadzenia FIDA na rynek i działania promocyjne
„Dzięki połączeniu optymalizacji technologii i rozwoju komercyjnego program H2020 Fast Track to Innovation pozwala na sprawne wprowadzenie nowej technologii na rynek”, mówi Sørensen. FIDA jest na to dowodem – od początku projektu do dnia dzisiejszego firma sprzedała 37 platform FIDA, z czego połowę w styczniu 2022 roku. Opierając się na rosnącej popularności rozwiązania, Sørensen szacuje, że do końca przyszłego roku firma podwoi swoją sprzedaż. Przyniesie to korzyści przedsiębiorstwom korzystającym z platformy i pacjentom z nieuleczalnymi chorobami, na które wynalezione zostaną leki, oraz pozwoli Europie utrzymać konkurencyjną pozycję na tym wartym miliardy euro sektorze rynku.
