Zmiana klimatu: odporność ekonomiczna sektora rolniczego
Priorytetami obecnej i przyszłej europejskiej wspólnej polityki rolnej jest zwiększenie odporności europejskiego rolnictwa na zmianę klimatu, poprawa przystosowania do zmiany klimatu oraz ochrona różnorodności biologicznej. Jednocześnie strategia „Od pola do stołu” ma na celu ograniczenie śladu środowiskowego i klimatycznego unijnego systemu żywnościowego i zwiększenie jego odporności. Ochrona agrobioróżnorodności na poziomie globalnym, regionalnym i gospodarstw może stanowić naturalne rozwiązanie poprawiające przystosowanie i ochronę gospodarstw oraz odporność i zrównoważenie społeczności rolniczych. W szczególności agrobioróżnorodność jest coraz częściej uznawana za kluczowy element przyszłych strategii przystosowania rolnictwa do zmieniającego się klimatu. Zespół finansowanego przez UE i wspieranego przez działania „Maria Skłodowska-Curie” projektu Climate Change Resilience of Agriculture System (CRAS) postanowił lepiej poznać wpływ agrobioróżnorodności na odporność agroekosystemów. „Naszym ogólnym celem było ustalenie, czy ochrona agrobioróżnorodności może poprawić odporność ekonomiczną sektora rolniczego w obliczu zmiany klimatu”, wyjaśnia Lea Nicita, stypendystka działań „Maria Skłodowska-Curie”.
Polityka agrobioróżnorodności w Europie
Analiza ekonometryczna i obliczeniowa przeprowadzona w ramach projektu CRAS koncentrowała się na krajach Europy Południowej, a mianowicie Francji, Grecji, Włoszech, Portugalii i Hiszpanii, których sektor rolny jest szczególnie narażony na skutki zmiany klimatu. „Analizy dostarczyły liczniejszych wyników niż początkowo zakładano”, zauważa Nicita. Wyniki projektu mają duży wpływ na politykę. „Agrobioróżnorodność ma ogromny potencjalny wpływ na sektor rolniczy. Wpływ ten jest jednak złożony oraz różni się w zależności od miejsca i zastosowanego miernika”, podkreśla Nicita. Okazuje się, że nie istnieje jedna polityka różnorodności biologicznej, która mogłaby zostać wprowadzona w całej Europie Południowej. „Wprost przeciwnie – każdy kraj i każdy region powinien dostosować swoją politykę agrobioróżnorodności do własnej sytuacji”, dodaje Nicita. Celem jest utworzenie całej mozaiki agrobioróżnorodności, która wspiera produktywność gospodarstw w każdym miejscu. Ponadto wyniki projektu dostarczają precyzyjnych szacunków ekonomicznych dotyczących wpływu zróżnicowanej polityki agrobioróżnorodności na produktywność gospodarstw z kategorii 3. Klasyfikacji Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych (NUTS). Ponadto ukazuje to wpływ tych środków na gospodarkę każdego regionu NUTS 2 i całego kraju.
Ochrona agrobioróżnorodności
Ogólnie rzecz biorąc, projekt CRAS wykracza poza istniejące strategie i przyczynia się do zwiększenia wiedzy na temat empirycznej relacji między agrobioróżnorodnością a wartością gruntów w sektorze rolnym. Rzuca również nowe światło na makroekonomiczne (ogólna równowaga) skutki ochrony agrobioróżnorodności – oceniając je w kategoriach zmian w produkcji rolnej i produkcie krajowym brutto. Ponadto oferuje wgląd we wpływ polityk na ochronę agrobioróżnorodności w skali całej gospodarki. „Wyniki projektu podpowiadają decydentom, jakie środki należy wprowadzić, aby chronić agrobioróżnorodność w regionach NUTS 3 i aktywnie wspierać realizację unijnej Strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 «Przywracanie przyrody do naszego życia» i strategii «Od pola do stołu». Nasze działania mogą zatem przynieść korzyści całemu społeczeństwu”, podsumowuje Nicita.
Słowa kluczowe
CRAS, agrobioróżnorodność, zmiana klimatu, sektor rolniczy, ochrona agrobioróżnorodności, polityka agrobioróżnorodności, agroekosystem, odporność ekonomiczna