Ekonomia i etyka w dziedzinie energii
Jako towar będący przedmiotem największej wymiany handlowej na świecie, ropa naftowa odgrywa fundamentalną rolę w globalnej gospodarce. Jednocześnie jest jednak źródłem zanieczyszczeń i bezpośrednio wpływa na zmianę klimatu. Złagodzenie zmiany klimatu wymaga od nas odejścia od paliw kopalnych i zastąpienia ich odnawialnymi źródłami energii. Jednak do przeprowadzenia takiej transformacji potrzebna jest budowa rozległej infrastruktury, a to wymaga ropy naftowej. Jak pogodzić te kolidujące ze sobą potrzeby? Tego właśnie chce się dowiedzieć zespół finansowanego przez UE projektu ENERGY ETHICS. „Postanowiliśmy opracować nowe ramy umożliwiające zrozumienie związku między ropą naftową, pieniędzmi i zmianą klimatu z punktu widzenia nauk humanistycznych”, mówi Mette High, antropolożka społeczna z University of Saint Andrews(odnośnik otworzy się w nowym oknie), która kierowała projektem.
Uzyskanie dostępu do danych dotyczących przemysłu naftowego i gazowego
Jednym z największych wyzwań w projekcie było uzyskanie dostępu do branży, która słynie z tego, że nie jest szczególnie otwarta. „Kiedy badamy coś, co jest politycznie wrażliwe i obejmuje wyraziste punkty widzenia, musimy użyć ram analitycznych uwzględniających sposób, w jaki różni uczestnicy mogą pojmować świat”, wyjaśnia High. Chociaż współpraca z osobami o odmiennych wartościach i poglądach nie jest łatwa, zdaniem High jest ona obecnie ważniejsza niż kiedykolwiek. „Zwyczajnie nie jesteśmy w stanie stać się bardziej empatyczni i lepiej rozumieć siebie nawzajem, jeśli nie wyjdziemy poza nasze własne bańki”, twierdzi.
Znaczenie zaufania i transparentności w badaniach naukowych
Ułatwieniem dla High było, że rozpoczynając projekt ENERGY ETHICS, który otrzymał wsparcie od Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych(odnośnik otworzy się w nowym oknie), miała już rozbudowaną sieć kontaktów w branży naftowej i gazowej. Dzięki temu jej zespołowi badawczemu łatwiej było pozyskać zaufanie i budować relacje z uczestnikami badania. „W naszym badaniu potrzebowaliśmy danych, których nie sposób zdobyć, jeśli uczestnicy ci nie ufają”, dodaje High. „Oznacza to przejrzystość co do zamiarów i zaangażowanie uczestników w cały projekt – i nie tylko”.
Budowa skutecznej, inkluzywnej i sprawiedliwej transformacji energetycznej
Jeśli chodzi o zespół badawczy, wyjątkowość projektu ENERGY ETHICS polegała na połączeniu naukowców zajmujących się ekonomią i etyką – dwiema dyscyplinami, które często uważa się za kompletnie ze sobą niezwiązane. Główny zespół, w skład którego weszła High, dwóch doktorantów i dwóch badaczy z tytułem doktora, był wspierany przez szerszy zespół asystentów badawczych i administratorów. Owocem tej współpracy są dwie nagrodzone prace doktorskie, dwie monografie, które wkrótce zostaną opublikowane, oraz prawie 40 innych artykułów i publikacji. High przekonuje, że niektóre z tych wyników wpływają już na politykę energetyczną w Szkocji oraz w całym Zjednoczonym Królestwie. „Dzięki badaniu nie tylko energetyki, ale także związanej z nią etyki, chcemy przyczynić się do tego, aby transformacja energetyczna była skuteczna, inkluzywna i sprawiedliwa”, dodaje.
Centrum Etyki Energii
Być może największym rezultatem projektu było utworzenie Centre for Energy Ethics(odnośnik otworzy się w nowym oknie) (Centrum Etyki Energii). „W trakcie realizacji tego unijnego projektu uświadomiliśmy sobie, że istnieje realna potrzeba stworzenia stałego interdyscyplinarnego centrum doskonałości na styku energii i etyki”, mówi High. Centrum, zlokalizowane na Uniwersytecie Saint Andrews i działające od 2021 r., stanowi rzadko spotykaną platformę współpracy w dziedzinie sztuki, nauk humanistycznych oraz nauk społecznych i przyrodniczych. „Pozwala ono wykorzystać rożne atuty poszczególnych dyscyplin, pomagając nam ustalić nie tylko to, co możemy, ale też co powinniśmy zrobić, aby zbudować lepszą przyszłość energetyczną dla nas wszystkich”, dodaje na koniec High.
Słowa kluczowe
ENERGY ETHICS, ekonomia, etyka, energia, ropa naftowa, gospodarka, zmiana klimatu, paliwa kopalne, energia odnawialna, infrastruktura, przemysł naftowy i gazowy, transformacja energetyczna, polityka energetyczna
