Słońce jako źródło energii dla zrównoważonego rolnictwa w Europie
Energooszczędne rozwiązania odgrywają kluczową rolę w dążeniach do transformacji rolnictwa. Systemy nawadniające wykorzystujące energię słoneczną wydają się być prawdziwym przełomem w dążeniach do ekologii. Zespół finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu SolAqua, który zakończył swoje prace we wrześniu 2023 roku, poczynił ogromne postępy w rozwiązywaniu problemów i wyzwań barier utrudniających wprowadzenie takich rozwiązań na rynki Europy i świata. Głównym celem, na realizacji którego skupił się zespół projektu SolAqua, była popularyzacja technologii nawadniania wykorzystującej energię słoneczną, która łączy systemy fotowoltaiczne i hydrauliczne w celu dostarczania zeroemisyjnej energii na potrzeby nawadniania upraw. Ta innowacja nie tylko znacznie zmniejsza wpływ rolnictwa na środowisko, ale także stanowi przystępną cenowo alternatywę dla istniejących systemów. Zdaniem Luisa Narvarte Fernandeza, koordynatora projektu SolAqua, zastosowanie takiego systemu pozwala na zmniejszenie zużycia wody o 30 % oraz ograniczenie kosztów energii elektrycznej o 60 % w porównaniu z konwencjonalnymi rozwiązaniami opartymi na paliwach kopalnych. Narvarte opisuje także niektóre z wyzwań, którym stawiał czoła zespół projektu, takie jak wysoki wstępny koszt inwestycji wymaganych w celu wdrożenia fotowoltaicznych systemów nawadniających dużej mocy. To właśnie ten czynnik stanowi największą barierę utrudniającą wdrażanie tych systemów, dlatego zespół projektu skupiał się przede wszystkim na stworzeniu warunków sprzyjających rozwojowi rynku tych rozwiązań. Kluczowym rozwiązaniem był opracowany przez badaczy model finansowania, którego założeniem było ograniczenie nakładów inwestycyjnych ponoszonych przez rolników, by zwiększyć dostępność tych systemów. Innowacyjny model finansowania opracowany w ramach projektu SolAqua obejmuje inwestorów będących właścicielami systemów nawadniających, którzy zawierają długoterminowe umowy z rolnikami na sprzedaż energii elektrycznej po stałych, obniżonych stawkach. Choć nowatorski charakter modelu stanowił pewne wyzwanie, wynikające z niego korzyści odegrały kluczową rolę w przezwyciężeniu oporu rolników oraz popularyzacji jego stosowania.
Zalety wykorzystania energii słonecznej
Projekt SolAqua okazał się niezwykle wpływowy, głównie dzięki wdrożeniu i rozpowszechnianiu kluczowych materiałów i narzędzi, wśród których można wymienić przewodniki techniczne dotyczące systemów nawadniania wykorzystujących energię słoneczną, narzędzia do oceny ekonomicznej i środowiskowej, model finansowania oparty na umowach zakupu energii oraz instrument finansowy Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) wspierający zaproponowany model finansowania. „W ramach projektu SolAqua powstały największe na świecie systemy nawadniania oparte na energii słonecznej. System w hiszpańskim miasteczku Huesca o mocy 1,5 MW został sfinansowany w ramach umowy o sprzedaż energii przez jednego prywatnego inwestora”, zauważa Narvarte. Ponadto instrument finansowy EFRROW opracowany przez zespół projektu SolAqua został wdrożony w dwóch europejskich instytucjach zarządzających, a całkowite środki przeznaczone na jego funkcjonowanie wyniosły 16 milionów euro.
Popularyzacja rozwiązań słonecznych
Upowszechnianie oraz działania w zakresie komunikacji odegrały kluczową rolę w zdobywaniu zainteresowania interesariuszy. Grupy docelowe rozwiązań projektu objęły podmioty należące do kategorii ISINPA – rolników, małe i średnie przedsiębiorstwa, instalatorów systemów nawadniania, inwestorów, a także władze publiczne. Zespołowi udało się dotrzeć do przeszło 1,2 miliona rolników, 257 europejskich firm z sektora MŚP i 82 inwestorów, co przełożyło się na znaczące zainteresowanie inicjatywą SolAqua oraz systemami nawadniania opartymi na energii słonecznej. Zespół projektu SolAqua przygotował serię webinariów, a informacje na temat instrumentu finansowego EFRROW trafiły do 36 instytucji zarządzających i szeregu instytucji europejskich. „Skutkiem było powstanie bazy danych rolników zainteresowanych instalacją systemu nawadniania opartego na energii słonecznej na podstawie umów o sprzedaży energii. Łączna moc instalacji wynosi 160 MW, a łączna wartość inwestycji wyniesie około 16 milionów euro”, dodaje Narvarte. Pomimo zakończenia prac w ramach projektu, jego skutki i działania wciąż pozostają odczuwalne. Narvarte podkreśla znaczenie stałego wsparcia dla instytucji europejskich i jednostek rządowych zarządzających funduszami EFRROW. Celem jest powtórzenie sukcesu instrumentu finansowego EFRROW na terenie całej Europy oraz popularyzację rozwiązań opracowanych w ramach projektu, co znacząco przyczyni się do transformacji energetycznej europejskiego sektora rolnictwa. Źródło: PIMER SL, spółka projektująca, instalująca i utrzymująca systemy nawadniające oparte na energii słonecznej.
Słowa kluczowe
SolAqua, słoneczne systemy nawadniające, zrównoważone rolnictwo, energooszczędne rozwiązania, fotowoltaiczne systemy nawadniające
