Wzmocnienie pozycji obywateli w celu przeciwdziałania ubóstwu energetycznemu
Europejski Zielony Ład został opracowany z myślą o przeprowadzeniu transformacji energetycznej w sposób sprawiedliwy i sprzyjający włączeniu społecznemu. Zadaniem tej unijnej strategii jest wspieranie przemian mających na celu zbudowanie nie tylko sprawiedliwego i zamożnego społeczeństwa, ale również nowoczesnej i konkurencyjnej gospodarki. W ramach finansowanego ze środków UE projektu POWERPOOR opracowano programy wsparcia dla obywateli doświadczających ubóstwa energetycznego, zapewniając im udział w transformacji w kierunku czystej energii. Program oferuje gminom, mieszkańcom i odpowiednim zainteresowanym stronom narzędzia umożliwiające identyfikację gospodarstw domowych dotkniętych ubóstwem energetycznym, ocenę poziomu zużycia przez nie energii oraz wdrażanie zmian behawioralnych i niedrogich interwencji zwiększających efektywność energetyczną na małą skalę w celu obniżenia ich rachunków za energię. Ponadto ubogie energetycznie gospodarstwa domowe otrzymały wsparcie pozwalające im na uczestniczenie we wspólnych inicjatywach energetycznych lub w wykorzystaniu innowacyjnych programów finansowania. „Idziemy również o krok dalej, wspierając działalność społeczności lub spółdzielni energetycznych. Staramy się pomóc poszczególnym osobom w wykorzystaniu innowacyjnych programów finansowania, takich jak finansowanie społecznościowe, aby mogli zwiększyć efektywność energetyczną lub utworzyć społeczność energetyczną”, wyjaśnia koordynatorka projektu Eleni Kanellou.
Podejście zorientowane na obywatela
Projekt POWERPOOR wspiera wymianę wiedzy i doświadczeń, prezentując najlepsze praktyki oraz dostarczając zainteresowanym stronom niezbędnych narzędzi i fachowej wiedzy. Dotyczy to nie tylko decydentów politycznych i władz gmin, ale również wszystkich zainteresowanych osób, chętnych do podjęcia działań na rzecz złagodzenia ubóstwa energetycznego w swoich regionach. „Podejście POWERPOOR w centrum wszystkich działań stawia obywateli. Umożliwia szkolenie i certyfikację mentorów i doradców energetycznych, którzy przyjmują na siebie rolę lokalnych bohaterów działających na rzecz łagodzenia ubóstwa energetycznego”, dodaje Kanellou. Doradcy energetyczni to obywatele nawiązujący kontakt z gospodarstwami domowymi o niskim dochodzie i udzielający porad w zakresie wdrożenia interwencji zwiększających efektywność energetyczną. Z kolei mentorzy w dziedzinie energii zazwyczaj współpracują z władzami gminnymi w celu wspierania uczestnictwa ubogich energetycznie gospodarstw domowych w społecznościach energetycznych, a także w celu ustanowienia alternatywnych programów finansowania, takich jak kampanie finansowania społecznościowego.
Działania w ramach projektu
Działania opracowane w ramach projektu POWERPOOR były realizowane w ośmiu europejskich krajach: Bułgarii, Chorwacji, Grecji, Hiszpanii, Estonii, na Węgrzech, Łotwie i w Portugalii. „Opracowaliśmy cztery moduły szkoleniowe obejmujące szereg tematów, w tym zrozumienie ubóstwa energetycznego, przeprowadzanie domowych audytów energetycznych, współpraca z gospodarstwami domowymi doświadczającymi ubóstwa energetycznego, innowacyjne programy finansowania i planowanie działań mających na celu złagodzenie ubóstwa energetycznego w skali lokalnej”, podkreśla Kanellou. Spośród ponad 2 200 osób, które wzięły udział w 66 szkoleniach zorganizowanych przez partnerów projektu POWERPOOR, w sumie przeszkolono i certyfikowano 1 178 doradców i mentorów. Dzięki temu udało się utworzyć szeroką sieć wspierającą walkę z ubóstwem energetycznym. Przed zakończeniem projektu w różnych gminach w krajach docelowych powstały 23 biura ds. walki z ubóstwem energetycznym (EPAO), w których zatrudnieni zostali wcześniej przeszkoleni mentorzy. Biura te służą jako punkty kompleksowej obsługi udzielające wszelkich informacji związanych z działaniami podejmowanymi w ramach projektu POWERPOOR. Z punktu widzenia władz lokalnych biura te są skutecznym narzędziem, które udowadnia ich zainteresowanie i troskę o mieszkańców. W sumie ponad 7 700 gospodarstw domowych dotkniętych ubóstwem energetycznym otrzymało bezpośrednie wsparcie od doradców i mentorów w formie wizyt domowych lub konsultacji. „Gminy, które przyjęły podejście POWERPOOR i utworzyły biuro ds. walki z ubóstwem energetycznym, mogą służyć jako źródło informacji na temat prowadzenia punktu kompleksowej obsługi w zakresie usług związanych z energią. Władze mogą dzielić się swoimi doświadczeniami związanymi z funkcjonowaniem takich biur i omówić wyzwania, przed którymi stanęły”, podkreśla Kanellou.
Innowacyjne rozwiązanie zmniejszające ubóstwo energetyczne
Partnerzy projektu zaprezentowali również łatwy w obsłudze zestaw narzędzi, zawierający trzy narzędzia ICT przeznaczone dla obywateli oraz doradców i mentorów w dziedzinie energii. W praktyce narzędzia te pomagają użytkownikom w rozpoznaniu, czy znaleźli się w kryzysie ubóstwa energetycznego, w ocenie poziomu zużycia przez nich energii, a także w wyborze indywidualnie dostosowanych zmian zachowań i interwencji zwiększających efektywność energetyczną na małą skalę. Ponadto dostarczają one informacji i praktycznych narzędzi w zakresie wspólnych przedsięwzięć energetycznych. W zestawie narzędzi znajduje się również przewodnik dotyczący ubóstwa energetycznego na potrzeby planowania energetycznego, który zawiera informacje na temat tego, jak włączyć podejście POWERPOOR do lokalnych planów dotyczących energetyki przyjmowanych przez władze gmin. W całej Europie 52 gminy wdrożyły podejście POWERPOOR jako metodę łagodzenia ubóstwa energetycznego, włączając je do swoich planów działań na rzecz zrównoważonej energii i klimatu bądź innych planów działania. „Zespół projektu POWERPOOR wykorzystał różnorodne strategie, aby wyprowadzić gospodarstwa domowe z ubóstwa energetycznego w kierunku poprawy warunków życia. Programy te były skierowane do osób zmagających się z problemem wysokich kosztów energii i miały za zadanie propagować alternatywne metody finansowania. Filarem tych wysiłków byli mentorzy i doradcy energetyczni zapewniający lokalne wsparcie”, podsumowuje Kanellou.
Słowa kluczowe
POWERPOOR, ubóstwo energetyczne, mentorzy w dziedzinie energii, doradcy energetyczni, gospodarstwa domowe ubogie energetycznie, gospodarstwa domowe w trudnej sytuacji, gminy, finansowanie, społeczności energetyczne, spółdzielnie energetyczne, sprawiedliwa transformacja energetyczna, efektywność energetyczna
