Poprawa efektywności energetycznej budynków użyteczności publicznej w Grecji
Zgodnie z przepisami europejskimi sektor publiczny powinien odgrywać wzorcową rolę w procesie transformacji energetycznej poprzez poprawę charakterystyki energetycznej budynków użyteczności publicznej i oświetlenia ulicznego oraz wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. Jednak ze względu na ograniczone środki i priorytetowe traktowanie innych potrzeb w czasie kryzysu gospodarczego i późniejszej pandemii, efektywność energetyczna była często dla samorządów kwestią drugoplanową. Założeniem finansowanego przez UE projektu PRODESA było wsparcie siedmiu gmin w Atenach w uruchomieniu pokazowych projektów z zakresu efektywności energetycznej i energii odnawialnej. Cel ten został osiągnięty poprzez stworzenie opartych na dowodach rynkowych przykładów dla nowo utworzonych greckich przedsiębiorstw usług energetycznych, dotyczących pozyskiwania środków ze źródeł prywatnych w ramach umów o poprawę efektywności energetycznej (ang. Energy Performance Contracting, EPC). Zespoły robocze przeprowadziły działania związane z budowaniem potencjału, takie jak warsztaty i szkolenia, aby odpowiedzieć na konkretne potrzeby na każdym etapie rozwijania projektu. „PRODESA jest pierwszym takim przedsięwzięciem w Grecji i ma na celu stworzenie sieci gmin, które powielą opracowane w nim rozwiązania”, mówi Eva Athanasakou, kierowniczka sekretariatu zarządzania projektem,. Z tego względu w skład konsorcjum projektu weszły kluczowe podmioty, takie jak Centrum Odnawialnych Źródeł Energii i Oszczędności Energetycznej, European Crowdfunding Network oraz podmioty dysponujące specjalistyczną wiedzą techniczną, finansową i prawną.
Energooszczędna infrastruktura publiczna
Partnerzy wymienili istniejące olejowe oraz gazowe systemy grzewcze na pompy ciepła i zainstalowali dachowe systemy fotowoltaiczne dostarczające energię elektryczną. Pozwoliło im to na zaspokojenie dużej części potrzeb energetycznych ponad 90 budynków. Wymieniono oświetlenie na LED-owe i zainstalowano czujniki obecności, które można połączyć z systemami komunikacyjnymi. Dodatkowo zainstalowano systemy wentylacyjne z odzyskiem ciepła oraz uszczelniono drzwi i okna. W połączeniu z zewnętrzną izolacją i modernizacją okien zmiany te sprawiły, że odnowione budynki mają klasę energetyczną prawie 0, A lub B+ zgodnie z krajowym systemem certyfikacji efektywności energetycznej. W sumie w ramach działań programu PRODESA udało się uzyskać oszczędności energii pierwotnej na poziomie 65 %, z czego 40 % dzięki interwencjom w zakresie efektywności energetycznej, natomiast około 50 % pozostałego zapotrzebowania pokryto przy pomocy energii elektrycznej pochodzącej z fotowoltaiki.
Program finansowania projektów energetycznych
Projekt PRODESA wsparł realizację dużych inwestycji w oparciu o umowy o poprawę efektywności energetycznej z przedsiębiorstwami usług energetycznych. Partnerzy przeanalizowali także możliwości wykorzystania crowdfundingu jako jednego z mechanizmów finansowania. „W Grecji nigdy wcześniej nie sięgano po połączenie finansowania publicznego i prywatnego w ramach EPC w kontekście projektów poprawy efektywności energetycznej budynków na dużą skalę”, podkreśla Athanasakou. Ponadto projekt przyczynił się do usprawnienia organizacyjnego greckich samorządów dzięki opracowaniu opartej na danych metodologii dotyczącej skuteczności EPC i inwestycji. Narzędzia te umożliwiły tworzenie scenariuszy finansowania i łączenie różnych źródeł finansowania. Poprzez roczne zestawienia przepływów pieniężnych i wskaźniki dotyczące zarówno gmin, jak i wykonawców/przedsiębiorstw usług energetycznych, metodologia ta i narzędzia umożliwiły ocenę ekonomiczną różnych możliwości dotyczących efektywności energetycznej i odnawialnych źródeł energii. Dzięki uwzględnieniu punktu widzenia wykonawcy, użytkownicy i właściciele projektów także mogą ocenić opłacalność realizacji projektów w przypadku określonych scenariuszy i mają możliwość bardziej realistycznego oszacowania kosztów przed złożeniem oferty.
W kierunku ogólnokrajowej dekarbonizacji
W projekcie PRODESA stworzono sieć ponad 30 gmin zainteresowanych powieleniem opracowanych w nim rozwiązań i zaproponowano działania dotyczące budowania potencjału oraz zorganizowano szkolenia w zakresie tworzenia procedur realizacji projektów efektywności energetycznej. W tym celu opracowano wytyczne dotyczące sposobu realizacji podobnych projektów z zakresu efektywności energetycznej w ramach finansowania poprzez EPC. Projekt PRODESA został wybrany przez Porozumienie Burmistrzów jako jeden z ważnych przykładów finansowania projektów efektywności energetycznej w europejskich gminach. Kolejnym celem jest doprowadzenie do dekarbonizacji budynków użyteczności publicznej we wszystkich gminach w Grecji do 2050 roku.
Słowa kluczowe
PRODESA, gminy, budynki użyteczności publicznej, finansowanie prywatne, finansowanie mieszane, EPC, ESCO, Ateny, systemy fotowoltaiczne, wentylacja z odzyskiem ciepła, umowy o poprawę efektywności energetycznej, przedsiębiorstwa usług energetycznych
