Dlaczego choroby różnie wpływają na mężczyzn i kobiety?
Oczywiste jest, że ze względu na swoje geny mężczyźni i kobiety stoją przed zróżnicowanymi wyzwaniami zdrowotnymi. Ale czy w próbach zrozumienia i przezwyciężenia tych wyzwań nie skupiamy się zbytnio na czynnikach genetycznych, które wpływają na choroby, objawy i wyniki zdrowotne? Jaką rolę mogą odgrywać inne czynniki, poza genetyką i kwestiami medycznymi, w kształtowaniu naszych wyników zdrowotnych?
Nie zapominajmy o siłach zewnętrznych
Badanie przeprowadzone przez Queen Mary University of London stawia pod znakiem zapytanie od dawna ugruntowane opieranie się wyłącznie na czynnikach genetycznych. Aby porównać ryzyko zdrowotne i wyniki między obiema grupami, naukowcy spojrzeli poza czynniki genetyczne i medyczne. Zbadano szeroki zakres czynników społecznych — gdzie ludzie mieszkają i pracują, jakie mają wykształcenie, jaki prowadzą styl życia, jak wygląda ich sytuacja finansowa. Wyniki tych prac zostały opublikowane na łamach czasopisma naukowego „Nature Communications”(odnośnik otworzy się w nowym oknie). „Po raz pierwszy w historii jesteśmy w stanie badać ludzką biologię na tym poziomie szczegółowości — spojrzeć na geny, białka i nie tylko” — skomentowała w informacji prasowej(odnośnik otworzy się w nowym oknie) główna autorka Mine Koprulu, odbywająca swojego post-doca w Instytucie Badawczym Medycyny przy Uniwersytecie Queen Mary (PHURI). „To największe jak dotąd badanie badające podobieństwa i różnice między płciami w sposobie, w jaki nasz kod genetyczny reguluje poziom białek we krwi”. Wykorzystując dane z ogromnej biomedycznej bazy danych UK Biobank(odnośnik otworzy się w nowym oknie) i wyniki Fenland Study(odnośnik otworzy się w nowym oknie), naukowcy przeanalizowali genetyczne powiązania między 6000 białek i setkami chorób u 56 000 osób, uwzględniając równomierną liczbę mężczyzn i kobiet.
Wzajemne oddziaływanie genetyki i czynników społecznych
Wyniki wykazały, że znaczące różnice między płciami występowały tylko w przypadku około 100 białek. Odkrycie to sugeruje, że podobieństwa genetyczne między płciami są bardziej oczywiste niż wcześniej sądzono. „Nasze wyniki wyraźnie pokazują, że z bardzo nielicznymi wyjątkami, zidentyfikowane do tej pory warianty genetyczne regulujące białka zachowują się w bardzo podobny sposób u mężczyzn i kobiet” — stwierdziła dyrektorka instytutu PHURI Claudia Langenberg, która jest profesorą medycyny obliczeniowej w Berlińskim Instytucie Zdrowia w Charité. „Potwierdza to ważne ukryte założenie — wnioski wynikające z badania tych wariantów dotyczą obu płci”. „Nasze odkrycia podkreślają potrzebę lepszego zrozumienia czynników wpływających na różnice zdrowotne — na poziomie genetycznym i poza nim — w celu stworzenia bardziej dostosowanej i sprawiedliwej opieki zdrowotnej dla wszystkich” — dodała Koprulu. „Procesy opracowywania leków w coraz większym stopniu uwzględniają informacje na temat różnic genetycznych w poziomach i funkcjach białek, co doprowadziło do dużych inwestycji w ludzkie kohorty, takie jak UK Biobank” — wyjaśniła Langenberg. „Z tej perspektywy lepsze zrozumienie różnic populacyjnych w regulacji białek, takich jak te między mężczyznami i kobietami, jest niezbędne do kierowania podejściami medycyny precyzyjnej i określenia sytuacji, w których jedno rozwiązanie może nie być odpowiednie dla wszystkich”. Kluczowe pozostaje kontrolowanie czynników, na które mamy wpływ. Nie możemy modyfikować swoich genów, ale możemy postanowić zadbać o swoje zdrowie i dobre samopoczucie niezależnie od płci czy orientacji seksualnej.