Czy Internet utrudnia nam rozwijanie kreatywności?
Wyobraź sobie, że musisz wymyślić kilka kreatywnych pomysłów na spotkanie dotyczące nowego projektu. Dla wielu osób pierwszym odruchem jest przeszukanie Internetu w celu sprawdzenia, na jakie pomysły wpadli inni, którzy stawiali czoła podobnemu zadaniu. Czy skorzystanie z wyszukiwarki Google stoi na przeszkodzie przeprowadzeniu doskonałej burzy mózgów? Zespół badawczy Uniwersytetu Carnegie Mellon w Stanach Zjednoczonych twierdzi, że warto unikać korzystania z Internetu, ponieważ może powodować ograniczenie kreatywności podczas burzy mózgów. Wyniki przeprowadzonych przez nich badań zostały opublikowane na łamach czasopisma naukowego „Memory & Cognition”(odnośnik otworzy się w nowym oknie).
Popuścić wodze fantazji
„Korzystanie z Internetu nie sprawia, że stajemy się głupsi. Nie oznacza to jednak, że zawsze używamy go w sposób, który jest dla nas korzystny”, zauważył Daniel Oppenheimer, główny autor badania i wykładowca na Wydziale Nauk Społecznych i Decyzyjnych CMU. Jego wypowiedź została przytoczona w informacji prasowej(odnośnik otworzy się w nowym oknie) opublikowanej przez uczelnię. Niemal 250 uczestników badania poproszono o wymyślenie nowych sposobów na korzystanie z tarczy lub parasola - dwóch znanych przedmiotów. W ramach części doświadczeń uczestnicy mogli w tym czasie korzystać z Internetu, natomiast w innych przypadkach nie mieli takiej możliwości. W niektórych doświadczeniach uczestnicy mogli korzystać z wyszukiwarki Google. Badanie zostało przeprowadzone w taki sposób dlatego, że wyszukiwanie informacji w Internecie pozwala na znalezienie wielu różnych zastosowań dla parasoli, ale nie dla tarcz. Badacze dowiedli, że grupy z dostępem do wyszukiwarki Google wymyśliły mniej nowych pomysłów. Co więcej, wypracowane w trakcie ćwiczeń pomysły były zbliżone do koncepcji, które można znaleźć w Internecie. Grupy korzystające z sieci nie były w stanie wymyślić nowych sposobów użycia parasoli - najprawdopodobniej dlatego, że sugerowane przez wyszukiwarki odpowiedzi zawęziły ich myślenie. Ponadto uczestnicy byli znacznie bardziej kreatywni w przypadku tarcz, ponieważ nie mieli dostępu do istniejących pomysłów. Grupy bez dostępu do wyszukiwarki były znacznie bardziej kreatywne i tworzyły nowe koncepcje w oparciu o wyobraźnię. Autorzy badania twierdzą, że efekty fiksacji mogą być przyczyną tłumienia kreatywności przez Internet. Zjawisko to występuje, gdy dana osoba przywiązuje się do określonego sposobu myślenia i nie jest w stanie wymyślić nowej odpowiedzi lub innego rozwiązania zastanego problemu. „Nasze badanie dowodzi po raz pierwszy w historii, że wyszukiwanie informacji w Internecie wywołuje efekt fiksacji”, twierdzi Oppenheimer.
Tuszem na kartce
Wyszukiwarka Google jest obecnie wyposażona w funkcje oparte na sztucznej inteligencji, w tym Przeglądu AI, aby poprawić wyniki wyszukiwania i doświadczenia użytkowników. Wciąż istnieje jednak wiele obszarów do poprawy. „Wiele osób przygląda się swoim relacjom z technologią”, wyjaśnia Mark Patterson, współautor badania i adiunkt na Wydziale Nauk Społecznych i Decyzyjnych CMU. „Można odnieść wrażenie, że co tydzień pojawiają się nowe, przełomowe technologie o bezprecedensowych możliwościach. Jednym ze sposobów, w jaki można interpretować nasz artykuł, jest przypomnienie o tym, jakie możliwości mamy jako ludzie próbujący rozwiązywać problemy”. Jak dodał badacz: „Zdaję sobie sprawę, że to brzmi jak wypowiedź nauczyciela w przedszkolu, który próbuje powiedzieć dzieciom, że mogą być sobą, że są inne i wyjątkowe. Warto jednak wziąć to pod uwagę. Powinniśmy zadbać o zachowanie naszej indywidualności i zwykłego człowieczeństwa, które nie jest wspomagane technologią, ponieważ to właśnie ono sprawi, że będziemy rozwiązywać problemy nieco inaczej niż inni ludzie, co może być naprawdę cenne”. Autorzy badania zalecają przeprowadzenie staromodnej burzy mózgów zanim zdecydujemy się na korzystanie z Internetu. „Mamy nadzieję, że badając wpływ korzystania z technologii na myślenie ludzkie znajdziemy sposoby na czerpanie z Internetu tego, co najlepsze, jednocześnie minimalizując negatywne konsekwencje”, dodaje Patterson.